همان‌گونه که می‌دانید، برگه معاینه فنی خودرو، از جمله مدارکی است که باید همراه راننده خودرو باشد. این الزام در چند سال اخیر توسط پلیس راهنمایی و رانندگی به مردم ابلاغ شده است و همین امر سبب شده تا اهمیت معاینه فنی خودروها، نسبت به گذشته بیشتر شود.
معاینه فنی به انجام آزمایش‌های مختلفی روی خودرو گفته میشود که در نتیجه میزان سلامت خودرو مشخص شود. درواقع هنگام معاینه فنی، هم وضعیت ظاهری خودرو مورد آزمایش قرار می‌گیرد و هم چراغ‌های جلو، کمک فنرها، ترمزها، فرمان، جلوبندی، چرخ‌ها، زیربندی خودرو و میزان آلاینده‌ها توسط کارشناسان آزمایش و معاینه میشود.
البته بد نیست بدانید که پس از قانون زوج و فرد در کنار دیگر قوانین که در سال‌های اخیر توسط راهنمایی و رانندگی اجرا میشود، اخذ برگه معاینه فنی برای خودروهایی که بیش از 5 سال از زمان تولید آن می‌گذرد الزامی است و برای خودروهای دیگر الزامی نیست.
ممکن است پس از گذشت یک یا چند مرحله انجام معاینه فنی، باز خودرو نتواند برگه سلامت یا معاینه فنی را دریافت کند. در این صورت اگر مالک خودرو تمایل داشته باشد، در مراکزی که تعیین شده است، کارشناسان به بررسی عیب و اشکالات موجود در خودرو می‌پردازند تا به رفع نواقص خودرو پرداخته شود و پس از آن برگه معایه فنی، برای خودرو صادر شود.
تفاوت بین معاینه فنی و کارشناسی خودرو
معاینه فنی و کارشناسی خودرو دو فرآیند متفاوت هستند. معاینه فنی یکی از الزامات قانونی برای تمدید بیمه‌نامه خودرو است و توسط سازمان‌های دولتی مانند سازمان‌های ترافیک و نجات برای بررسی وضعیت فنی و ایمنی خودرو انجام میشود. در معاینه فنی، اجزای مختلف خودرو مانند ترمزها، سیستم تعلیق، روغن موتور و غیره بررسی می‌شوند و در صورت وجود هرگونه نقص و خرابی، خودرو تعمیر و بازرسی مجدد میشود.
کارشناسی خودرو به عنوان یک خدمات دهنده خصوصی، به مالکان خودرو کمک می‌کند تا وضعیت فنی و ارزش خودرو را بررسی کنند. در کارشناسی خودرو، کارشناس با بررسی اجزای مختلف خودرو از جمله موتور، گیربکس، تعلیق، سیستم ترمز و غیره، ارزش خودرو، میزان خرابی‌ها و نقص‌های فنی و همچنین سوابق تعمیر و نگهداری خودرو، به مالک خودرو اطلاعات لازم را می‌دهد تا او بتواند بهترین تصمیم‌گیری را در خصوص خرید، فروش و نگهداری خودرو خود بگیرد. بنابراین، در کل، معاینه فنی برای بررسی وضعیت فنی و ایمنی خودرو انجام میشود، در حالی که کارشناسی خودرو برای بررسی وضعیت فنی، ارزش و تاریخچه خودرو انجام میشود.
اهمیت معاینه فنی خودرو
اگر کمی به گازهای سمی که از خودروها خارج میشود و آلودگی بالای هوا را در پی دارد، دقت کنیم، خواهیم دید که معاینه فنی خودروها دارای چه اهمیتی است. البته نباید از این نکته غافل شد که مهم بودن معاینه فنی خودرو تنها به دلیل آلودگی هوا نیست.
تصور کنید که در شهر ماشین‌هایی تردد دارد که مدت‌ها است سیستم‌های داخلی آن‌ها معاینه نشده و بدون برگه معاینه فنی است. جمعیت زیادی از کودکان گرفته تا افراد مسن، در خیابان‌ها حضور دارند و هر لحظه باید منتظر وقوع حادثه‌ای تلخ و اسفناک بود.
اینجا است که متوجه اهمیت معاینه فنی خودروهایی که تولید آن‌ها به سال‌ها پیش بازمی‌گردد، خواهیم شد. از طرفی متاسفانه کارشناسان بالغ بر 30 درصد از علت تصادف‌ها را نقص خودروها اعلام کرده‌اند. همچنین آمار ارائه شده حاکی از آن است که دلیل بیش از 80 درصد آلودگی هوای تهران را نیز خودروها و آلودگی‌های ناشی از آن‌ها است.
معاینه گازهایی که از اگزوز خارج میشود
نخستین موردی که در معاینه فنی خودرو مورد بررسی قرار می‌گیرد، گازهای خروجی از اگزوز خودرو است. تست 4، نامی است که بر این مرحله گذاشته شده و کارشناسان به اندازه‌گیری میزان گازهای آلاینده‌ای که باعث آلودگی محیط میشود، می‌پردازند.
منواکسید کربن، دی اکسید کربن و هیدروکربن‌ها از جمله این گازهای آلاینده است. جالب است بدانید که اگر وضعیت کاتالیس و کتیستر را بررسی کنید و از تنظیم بودن موتور خودرو نیز مطمئن باشید، قطعا شانس زیادی برای قبولی در این مرحله خواهید داشت.
معاینه ظاهری خودرو
یکی از مهم‌ترین دلایلی که در مراکز معاینه فنی خودرو باعث میشود خودروی شما نتواند برگه معاینه فنی را دریافت کند، ظاهر خودرو است.
شیشه جلو، شیه عقب، برف‌پاک‌کن، شیشه‌شور، چراغ‌های راهنما، سپرهای جلو و عقب، اتاق خودرو، رنگ خودرو، روغن‌ریزی و تایر خودرو، از جمله مواردی است که هنگام معاینه ظاهر خودرو بررسی میشود.
بنابراین بهتر است برای آنکه در این مرحله موفق شوید، پیش از مراجعه به مراکز معاینه فنی خودرو، از سالم بودن موارد ذکر شده، مطمئن شوید.
معاینه هم راستایی چرخ‌های خودرو
پس از مواردی که ذکر شد، معاینه چرخ‌های خودرو از دیگر مواردی است که هنگام معاینه فنی خودرو توسط کارشناسان انجام میشود. این معاینه برای تست هم‌راستا بودن چرخ‌های جلو است. اگر چرخ‌های جلو هم‌راستا نباشد، علاوه بر این که به افزایش مصرف سوخت منجر میشود، باعث مردود شدن خودروی شما در این مرحله خواهد شد.
کارشناسان انحراف هر چرخ را حداکثر 7 متر در هر 1000 متر، ایده‌آل عنوان کرده‌اند. به عنوان مثال اگر هنگام رانندگی فرمان خودروی خود رارها کنید، خودرو باید هنگام پیمودن 1000 متر (یک کیلومتر)، نهایتا 7 متر منحرف شود.
برای آن که در این مرحله از معاینه فنی خودرو مردود نشوید، کافی است قبل از اینکه خودروی خود را نزد مراکز معاینه فنی ببرید، آن را به یک مرکز مطمئن جلوبندی‌سازی و میزان‌سازی فرمان برده تا خودروی شما را تنظیم کنند.
درواقع بهتر است هر بار که جلوبندی و قطعات آن تعمیر و تعویض میشود، حتما این تنظیم توسط متخصصان انجام شود. خوشبختانه هزینه زیادی برای تنظیم نخواهید پرداخت. معمولا هزینه تنظیم فرمان ساده بیشتر از 10 هزارتومان نمی‌شود.
یکی از مهم‌ترین راهکارهایی که مانع از ایجاد چنین مشکلی در خودرو میشود، درست استفاده کردن از تایر خودرو و همچنین استفاده نکردن از رینگ‌های غیراستاندارد است.
معاینه و بررسی ترمز خودرو
یکی دیگر از مهم‌ترین مراحلی که هنگام معاینه فنی خودرو مورد بررسی کارشناسان قرار می‌گیرد، آزمایش ترمز است. این آزمایش را دستگاهی انجام می‌دهد که می‌تواند خودروهایی با وزن نهایت چهار تن را تحمل کند. همچنین در این بررسی، میزان قدرت ترمزگیری تمامی چرخ‌های خودرو و همچنین عملکرد ترمزدستی مورد سنجش قرار خواهد گرفت.
اگر می‌خواهید در این مرحله از معاینه فنی خودرو مردود نشوید، بهترین کار این است که پیش از آن که به مرکز معاینه فنی خودرو مراجعه کنید، چرخ‌های جلوی خودروی خود را باز کنید و لنت‌ها را بررسی کنید. مطمئین باشید اگر از لنت ترمزهای استاندارد استفاده کنید شانس زیادی در قبولی در این مرحله خواهید داشت. البته نباید فراموش کنید که عوض کردن لنت آسیب دیده و استفاده از روغن ترمز مناسب نیز تاثیر قابل توجهی در سالم ماندن ترمز خودرو خواهد گذاشت.
تنظیم موتور خودرو
اگر بخواهیم مهم‌ترین بخش از مراحلی که خودروی شما در مرکز معاینه فنی مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرد نام ببریم، مطمئن باشید که آزمایش تنظیم موتور، مهم‌ترین خواهد بود. متاسفانه اگر موتور خودروی شما تنظیم نباشد و عملکرد نادرستی داشته باشد، عمل احتراق به صورت درست انجام نمی‌شود و درنتیجه این عمل، از اگزوز خودروی شما آلایندگی بسیاری خارج خواهد شد.
این مسئله باعث میشود که در این مرحله نتوانید معاینه فنی خودرو را دریافت کنید. اما برای این مشکل نیز راهکاری وجود دارد و آن هم استفاده از روغن موتورهای استاندارد و مناسب خودرویی است که از آن استفاده می‌کنید.
همچنین تعویض تسمه تایم خودرو و استفاده از فیلترهوای استاندارد باعث میشود که موتور خودروی شما در وضعیت مناسبی باشد و بتوانید برگه معاینه فنی خودرو را با گذراندن تمامی مراحل ذکر شده دریافت کنید.
لازم است بدانید که اگر قصد دارید به مراکز معاینه فنی خودرو مراجعه کنید، همراه داشتن کارت خودرو یا برگه سبز برای انجام معاینه کافی است.
هزینه معاینه فنی خودرو چقدر است؟
هزینه‌های معاینه فنی خودرو به وابستگی به نوع خودرو و شهرستانی که در آن انجام میشود، متفاوت است. همچنین، هزینه‌های معاینه فنی ممکن است بین مراکز مختلف معاینه فنی نیز متفاوت باشد. در کل، هزینه‌های معاینه فنی خودرو در ایران معمولاً از چندین صد هزار تومان تا چند میلیون تومان متغیر است. برای مثال، هزینه‌های معاینه فنی خودرو مسافری در برخی از شهرستان‌های ایران حدود ۳۰۰ هزار تومان است، در حالی که در شهرهای بزرگ‌تر ممکن است تا یک میلیون تومان هم برسد. همچنین، هزینه‌های معاینه فنی خودرو از نوع خودرو، برند و مدل آن نیز تاثیر می‌گیرد.
هزینه‌های معاینه فنی خودرو علاوه بر هزینه معاینه، ممکن است شامل هزینه‌های دیگری همچون هزینه بیمه مسئولیت و هزینه برگشت ناخالص خودرو نیز باشد. همچنین، در برخی مراکز معاینه فنی، هزینه‌های اضافی همچون هزینه تست امتحانی، هزینه ثبت سوابق تعمیر و نگهداری و هزینه‌های دیگری نیز ممکن است به شما تحمیل شود. به طور کلی، بهتر است قبل از رفتن به یک مرکز معاینه فنی، هزینه‌های مورد نیاز را بررسی کرده و اطلاعات لازم را در اختیار داشته باشید.
نوبت‌گیری معاینه فنی
اگرچه در گذشته، افراد برای احراز هویت خودرو خود در مراکز معاینه فنی، مجبور بودند در طول صف‌های بلند صبر کنند، اما با استفاده از سامانه نوبت‌دهی معاینه فنی، این مشکلات بسیار کاهش یافته است. این سامانه با هدف کاهش تعداد مراجعات حضوری و به حداقل رساندن ازدحام در مراکز معاینه فنی، راه‌اندازی شده است. البته این سامانه تنها برای شهر تهران فعال است و فقط ساکنان این شهر می‌توانند در آن ثبت‌نام کنند و با تعیین وقت قبلی، به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند. استفاده از سامانه نوبت‌دهی معاینه فنی، می‌تواند زمان زیادی را برای افرادی که قصد مراجعه به مراکز احراز هویت را دارند، صرفه‌جویی کند و به آن‌ها اجازه دهد بدون نگرانی، در زمان مناسب به یکی از مراکز معاینه فنی نزدیک محل سکونت خود مراجعه کنند.
در گذشته، برای دریافت نوبت معاینه فنی خودرو باید به سایت services27.tehran.ir مراجعه کرد، اما در حال حاضر روند نوبت‌دهی معاینه فنی در سال ۱۴۰۲ تغییر کرده است. افرادی که قصد دریافت نوبت از سامانه نوبت‌دهی معاینه فنی خودرو در استان تهران را دارند، می‌توانند با مراجعه به سایت تهران من به آدرس my.tehran.ir ابتدا در این سامانه ثبت‌نام کرده و سپس مراحل دریافت نوبت را انجام دهند.
سخن پایانی
داشتن معاینه فنی، از مهم‌ترین فاکتورها برای خودروها، به خصوص در هنگام خرید خودرو محسوب میشود و عدم وجود معاینه فنی خودرو، خلاف قانون است. در صورت نداشتن معاینه فنی، خودرو توسط پلیس راهنمایی و رانندگی توقیف و مالک خودرو جریمه میشود. بنابراین افراد دارای وسیله نقلیه باید از این قانون پیروی کنند.
سوالات متداول
آیا با مدرک معاینه فنی خودرو میتوان اقدام به فروش خودرو کرد؟
معاینه فنی برای بررسی وضعیت فنی و ایمنی خودرو انجام میشود، در حالی که کارشناسی خودرو برای بررسی وضعیت فنی، ارزش و تاریخچه خودرو انجام میشود. بنابراین مدرک معاینه فنی گواهی سالم بودن و ارزش خودرو نیست و برای خرید و فروش ماشین حتما باید از خدمات کارشناسی خودرو استفاده کنید.
آیا میتوان آنلاین نوبت معاینه فنی گرفت؟
متاسفانه در شهرستان هنوز این امکان وجود ندارد؛ اما افرادی که قصد دریافت نوبت از سامانه نوبت‌دهی معاینه فنی خودرو در استان تهران را دارند، می‌توانند با مراجعه به سایت تهران من به آدرس my.tehran.ir نوبت بگیرند.