استپر قطعه‌ای مکانیکی-الکترونیکی در موتور خودرو است که وظیفه تنظیم میزان هوای ورودی به موتور را برعهده دارد. این قطعه با دریچه گاز خودرو در ارتباط است که می‌تواند به صورت الکترونیکی یا سیمی باشد. عمل تنظیم میزان هوای ورودی به پیشرانه به صورت مستقیم توسط کامپیوتر خودرو انجام می‌شود و استپر یا سنسور دریچه گاز میزان ورود هوا به موتور و زمان باز شدن دریچه گاز را به کامپیوتر خودرو اطلاع می‌دهد. استپر به‌طور منظم با کامپیوتر خودرو در ارتباط است و با ارسال و دریافت اطلاعات، خودرو را در ایده‌آل‌ترین حالت ممکن نگه می‌دارد.
چرا استپر آلوده می‌شود؟
همان‌طور که در مقدمه گفتیم استپر با هوای ورودی به موتور در ارتباط است. این هوا لزوما پاکیزه نیست و با آلودگی‌های مرسوم دریچه گاز خودرو همانند دوده روغن و ذرات معلق مخلوط می‌شود؛ به‌همین دلیل استپر پس از مدتی آلوده شده و عملکرد آن مختل می‌شود. در این زمان باید نسبت به تمیز کردن استپر اقدام نمود یا این قطعه را تعویض کرد.
نشانه‌های کثیف شدن استپر چیست؟
کمترین نسبت هوا در مخلوط هوا و بنزین در حالتی اتفاق می‌افتد که پیشرانه درجا کار کند و وظیفه اصلی استپر روشن نگه داشتن موتور در این حالت است. اگر این قطعه کثیف شود، موتور در حالت درجا بیش از حد گاز می‌خورد و دورموتور از حالت عادی بالاتر می‌رود.
یکی دیگر از نشانه‌های آلوده شدن استپر هنگامی مشخص می‌شود که به هر علتی شدیدا ترمز گرفته‌اید و قصد معکوس‌گیری را دارید. در این وضعیت موتور خودرو نوسان شدیدی خواهد داشت و به‌راحتی با دنده انتخاب شده هماهنگ نمی‌شود. ممکن است موتور بیش از حد گاز بخورد یا آن‌که برخلاف این وضعیت دور موتور شما افت کرده و پیشرانه خاموش شود.
چگونه استپر را تمیز کنیم؟
استپر قطعه حساسی است و با کوچک‌ترین مشکل دچار اختلال می‌شود. معمولا به علت نوسانات سیستم برق خودرو نیز خرابی استپر رخ می‌دهد. برای انجام تعمیرات ابتدا باید استپر مورد بررسی قرار گیرد؛ اگر این قطعه دچار سوختگی نشده باشد یا شدید آسیب ندیده باشد، می‌توان آن را تمیز کرده و مدتی دیگر نیز استپر را مورد استفاده قرار داد.
چون فرآیند تمیز کردن استپر نیازمند تماس با مواد شیمیایی است، پوشیدن دستکش پیش از شروع به کار ضرورت دارد. ابتدا می‌بایست سرباتری‌ها را جدا کنید تا برق خودرو قطع شود. در ادامه می‌بایست فیش استپر را جدا کرده و با ابزارهای مخصوص پیچ‌های آن را باز نمایید. حال استپر از دریچه گاز جدا شده و می‌توان عملیات تمیزکاری را انجام داد. اگر در خصوص باز و بسته کردن استپر نگران هستید، می‌توانید به دستورالعمل‌های راهنما که در بسته‌های استپر یا وب‌سایت‌های خدمات خودرو وجود دارد مراجعه کنید.
استپر در مقابل وارد آمدن فشار آسیب پذیر است؛ بنابراین در طی عملیات باز و بسته کردن آن نباید به هیچ عنوان فشاری به این قطعه وارد شود. شفت مرکزی استپر یک دنده حلزونی دارد که به موتور آن متصل است و در صورت وارد آمدن فشار بیش از حد دچار شکستگی خواهد شد. اگر استپر درست سرجای خود بسته نشده یا به سختی از اتصالات جدا شود، می‌بایست با صرف دقت و به دور از هرگونه عجله این قطعه را جدا کنید.
برای تمیز کردن استپر می‌توان از اسپری‌های شستشوی انژکتور موجود در بازار استفاده کرد. تمامی قسمت مرکزی استپر که شامل شفت است باید تمیز شود و به این منظور ماده تمیزکننده را از طریق یک نازل باریک و با فشار بالا به درون استپر اسپری کنید. انژکتورشورها قدرت پاک‌کنندگی بالایی دارند و قادر هستند تا هرگونه چربی و دوده این ناحیه را پاک کنند.
پس از آن‌که میزان مناسبی از ماده شوینده انژکتور روی استپر پاشیده شد، باید صبر کرد تا ماده خشک شود و سپس می‌بایست استپر را با دستمال تمیز کرد تا باقی‌مانده آلودگی‌ها از سطح این قطعه پاک شوند. پیش از بستن استپر در جایگاه مقرر شده نیز باید محل اتصال را با روغن چرب کرد تا محل برخورد چرخ‌دنده و حلزونی درون استپر به‌خوبی روان‌کاری شود.
این قطعه بسیار ساده در جای خود قرار می‌گیرد و برای بستن آن نیاز به وارد آوردن هیچ فشاری نیست. پس از آن فیش استپر را متصل کنید، سرباتری‌ها را به جای خود بازگردانید و سوئیچ را چندین بار به مدت 10 ثانیه باز و بسته کنید. خودرو شما اکنون آماده فعالیت است.
نکات نهایی تمیزکاری استپر
این کار را می‌توان با صرف وقت و دقت در منزل انجام داد، اما اگر به هر دلیلی تمایلی به انجام این عمل ندارید، می‌توانید برای شستشوی استپر به باطری‌سازی‌ها مراجعه کنید تا آن‌ها این فرآیند را برای شما انجام دهند. اسپری شستشوی انژکتور به هیچ عنوان نباید با دست و چشم‌ها برخورد کند و برای استفاده از این ماده بایستی الزامات ایمنی را رعایت کنید. بخار متصاعد شده از اسپری انژکتورشور نیز برای مجاری تنفسی ضرر دارد و بهتر است تا عمل تمیزکاری استپر را در فضای باز انجام دهید.