اگر به دادگاههای کشور و بخش شکایات مربوط به ملک مراجعه کنید؛ متوجه خواهید شد که درصد زیادی از دعاوی، مربوط به اثبات حق مالکیت ملک است. در این شرایط، شما شاهد حضور دو یا چند نفر به همراه یکسری مدارک و دعوا بر سر اثبات حق و حقوقشان در یک ملک خواهید بود.
این موضوع یک بحث کاملا حقوقی است و در بیشتر مواقع، اگر در همچین شرایطی قرار گرفتید؛ نیاز به کمک گرفتن از یک وکیل حرفهای و کارکشته دارید، اما با این حال بد نیست که خودتان هم کمی درباره اثبات مالکیت ملک بدانید تا آگاهانه نسبت به طرح دعوای آن اقدام کنید. برای اطلاع از شرایط و مدارک لازم برای نحوه اثبات مالکیت در ادامه با تیم تولید محتوا شیپور همراه باشید.
مالکیت چیست؟
مالکیت شش دانگ یک دارایی (ملک، زمین، خودرو و …)، به معنای تصرف کامل یک شخص بر روی آن دارایی است. در واقع مالکیت ملک، این حق را به شخص میدهد که مطابق میل خود از آن استفاده کند و هر فرد دیگری را از تصرف در ملک خود منع کند.
نکته: برای افرادی که هر کدام، بخش یا دانگی از یک سند را بهنام خود دارند؛ حقوق مربوط به مالکیت نیز تنها در دانگ مربوط به خودشان صدق میکند.
برای اثبات مالکیت ملک خود چه کنیم؟
در شرایطی که دو یا چند نفر، ادعای مالکیت بر یک ملک واحد را دارند و همچنین مدعی وجود اوراق و اسنادی در راستای اثبات حق خود هستند؛ برای پیگیری اظهار نظر خود، باید به دادگاهها مراجعه کرده و درخواست طرح اثبات مالکیت ملک کنند.
در حقیقت، هر شخصی که مدعی مالکیت بر ملکی است که در اختیار و تصرف نفر دیگری قرار دارد؛ باید دلایل مستندی مثل سند یا مواردی که نشاندهنده سابقه مالکیت و تصرف وی بر آن است را ارائه دهد تا درستی ادعایش ثابت شود.
شرایط لازم جهت طرح شکایت اثبات مالکیت ملک
شخص شاکی برای مطرحکردن دعاوی مربوط به ملک و اسناد، باید به همراه مدارک ضروری و شرایط لازم به دادگاه مربوطه مراجعه و اقدام به شکایت کند که در این بخش به آن اشاره میکنیم:
1) اثبات وجود یک قرارداد کتبی یا شفاهی
خواهان دعوای اثبات مالکیت، باید با در دستداشتن یک قرارداد که صحت انتقال ملک را ثابت میکند؛ به مراجع قانونی مراجعه کرده تا شکایت خود را پیگیری کند. اما در صورت وجود نداشتن قرارداد مذکور، مدعی برای اثبات عقد قرارداد شفاهی، باید دلایل قابل قبولی به همراه مدارک آن جهت ارائه داشته باشد. به طور معمول، خواهان برای اثبات وجود قرارداد انتقال، یک سند ارائه کرده تا ادعای خود را ثابت کند. اما اگر وی، سند معتبری در دست نداشت و ادعای وجود قرارداد شفاهی کرد؛ باید دلایلی را ارائه دهد که از نظر دادگاه، محکمه پسند باشند.
نکته: وجود موارد مذکور، ضروری اما کافی نیست. زیرا شخص دیگری که ادعای تصرف بر دارایی مورد بحث را دارد؛ حتما مدارکی جهت ارائه خواهد داشت.
2) اثبات اعتبار سند یا قرارداد
اگر خوانده یعنی طرف دعوا، دلایل مستندی را بر بیاعتباری سند یا قرارداد خواهان ارائه کند (به طور مثال، تا مدتی قرارداد معتبر بوده؛ اما به لحاظ ورثهای یا قانونی پس از آن، فسخ و باطل شده است)؛ این بار، بحث حق مالکیت خوانده مطرح شده و شکایت، شکل دیگری به خود میگیرد. در این شرایط خواهان یعنی شاکی پرونده، باید دلایلی را برای نقص ادعای طرف مقابل خود به دادگاه ارائه دهد. اگر اسناد و دلایل ارائه شده از سمت خواهان، قابل استناد باشند؛ حق مالکیت وی به صورت کامل، تایید شده و قاضی، رای را به نفع او صادر خواهد کرد.
نکته: در واقع هر یک از طرفین دعوا (خواهان و خوانده) اسناد معتبرتری را ارائه دهند که طرف دیگر توانایی رد آن را از لحاظ ارائه دلایل نداشته باشد؛ پیروز این پرونده خواهد شد.
آیا سند اصلاحات اراضی دلیلی بر مالکیت آن است؟
در صورتی که شما سند مالکیت اصلاحات اراضی را در دست داشته باشید، بهصورت قانونی، شما مالک بوده و نیازی به طرح دعوای اثبات مالکیت نیست، اما با این حال برای پیشگیری از هر مشکل احتمالی، پیشنهاد ما به شما این است که در مواردی شبیه به این موضوع، دریافت سند رسمی مالکیت را به تعویق نیندازید. زیرا که هیچ سندی به اندازه سند قانونی و رسمی که در اداره ثبت اسناد به ثبت رسیده باشد، وجه قانونی ندارد.
قوانین و ماده قانونهای مدنی مربوط به دعوای اثبات مالکیت
چندین ماده قانون مدنی در خصوص شکایات ملکی وجود دارد که ما در این بخش به مهمترین آنها اشاره میکنیم:
ماده قانون 30 – هر مالکی نسبت به ملک خود، حق هرگونه تصرف را دارد؛ به جز مواردی که قانون حق را از وی بگیرد.
ماده قانون 31 – هیچ مالکیتی را از مالک نمیتوان گرفت؛ مگر با حکم قانونی.
ماده قانون 36 – هر گونه تصرف بر ملکی که ناشی از انتقال غیر قانونی باشد، معتبر نخواهد بود.
ماده قانون 37 – اگر متصرف فعلی ملک (خوانده) قبول کند که مالکیت آن، پیش از این برای مدعی (خواهان) بوده است؛ خوانده تنها در شرایط اثبات نقل و انتقال توسط مالک صحیح میتواند ادعای مالکیت مدعی (خواهان) را رد کند.
ماده 190 – برای اثبات صحت هر معامله، شرایط زیر مدنظر قرار میگیرد:
- قصد طرفین و رضایت آنها
- اهلیت طرفین دعوا
- موضوع مشخص مورد معامله
- مشروعیت بابت معامله