اخذ گواهی عدم حضور، یکی از موضوعات مربوط به خرید و فروش ملک است که اگر تابحال خانه یا زمینی را معامله کرده باشید، حداقل نام آن را شنیده‌اید. گواهی عدم حضور، همانطور که از نام آن پیداست در صورت عدم حضور یکی از طرفین معامله درخواست و اخذ می‌شود، اما از آنجایی که در خرید و فروش ملک معمولا پای مبلغ زیادی پول در میان است، خریدار و فروشنده باید به تمام جوانب مربوط به معامله و انتقال سند اشراف کافی داشته باشند. برای همین قصد داریم در این مقاله در مورد گواهی عدم حضور و جزئیات مربوط به آن صحبت کنیم. پس اگر قصد خرید و فروش خانه یا زمینی را دارید، توصیه می‌کنیم تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
گواهی عدم حضور چیست؟
همانطور که می‌دانید، به طور معمول پیش از معامله ملک و انتقال رسمی سند به خریدار، قولنامه و یا مبایعه‌نامه بین طرفین امضا می‌شود. یکی از مواردی که در متن قولنامه و مبایعه‌نامه ذکر می‌شود، تاریخ و مکانی است که طرفین معامله برای انجام معامله اصلی و انتقال سند تعیین می‌کنند. در حقیقت قولنامه، یک قرارداد بین خریدار و فروشنده است که در آن در مورد شیوه انجام معامله توافق حاصل شده و به امضای طرفین می‌رسد.
در صورتی که یکی از طرفین معامله در روز و ساعت تعیین شده، در محل مورد نظر حاضر نشود، طرف دیگر می‌تواند نسبت به دریافت گواهی عدم حضور اقدام نماید.
اهمیت دریافت گواهی عدم حضور
معمولا در هنگام امضای قولنامه یا مبایعه‌نامه، مبلغی را به عنوان وجه التزام تعیین می‌کنند. وجه التزام در واقع میزان ضرر و زیانی است که در صورت انجام نشدن کار انتقال سند به طرفین معامله تحمیل می‌شود. با توجه به اینکه گواهی عدم حضور از اعتبار رسمی و قانونی برخوردار است، با دریافت آن و استناد به قولنامه یا مبایعه‌نامه، شخص غایب از نظر قانونی ملزم به جبران خسارت (پرداخت وجه التزام) خواهد بود. برای دریافت گواهی عدم حضور، علاوه بر دانستن نکات و جزئیات مربوط به آن، به اسناد و مدارکی هم نیاز دارید که در ادامه به تفصیل به آنها می‌پردازیم.
نکات مهم در مورد گواهی عدم حضور
- از آنجایی که گواهی عدم حضور، امکان رسیدگی قانونی و رسمی به شکایات یکی از طرفین نسبت به حاضر نشدن طرف دیگر را فراهم می‌کند، باید نکاتی را در مورد آن رعایت کرد. پیش از اقدام به اخذ گواهی عدم حضور لازم است تاریخ و مکان مورد توافق برای انتقال سند را در قولنامه یا مبایعه‌نامه ذکر کرده باشید، لذا هنگام تنظیم مبایعه‌نامه نسبت به پر کردن جا‌های خالی موجود در ماده ۴ مبایعه‌نامه اقدام کنید.
- گاهی اوقات مشاورین املاک در هنگام تنظیم قولنامه، پر کردن فرم موجود در بند ۴ را ضروری عنوان نکرده و با کافی دانستن امضا و ثبت اثر انگشت، توافق در مورد تاریخ و مکان انتقال رسمی سند را به زمان دیگری موکول می‌کنند، اما توجه داشته باشید که در این صورت، طرفین قرارداد نمی‌توانند در صورت لزوم نسبت به درخواست و اخذ گواهی عدم حضور اقدام نمایند. پس اطلاعات لازم در ماده ۴ مبایعه‌نامه را به دقت و بدون قلم خوردگی وارد کنید.
تذکر 1: فراموش نکنید که تاریخ معین شده برای انتقال سند را به صورت دقیق و ذکر روز، ماه و سال وارد کرده و شماره دفترخانه‌های مورد نظر، چه دفترخانه محل تنظیم قولنامه و چه دفترخانه‌ای که برای انتقال سند در نظر دارید را نیز به درستی وارد کنید.
تذکر 2: بهتر است هنگام تنظیم قولنامه، ذکر کنید که در صورتی که تاریخ مورد توافق شما برای انتقال سند به هر دلیلی از جمله عزای عمومی، آلودگی هوا و مواردی از این قبیل تعطیل اعلام شود، حضور در دفترخانه به فردای آن تاریخ و یا روز مشخص دیگری موکول خواهد شد.
چگونه برای دریافت گواهی عدم حضور اقدام کنیم؟
همانطور که گفتیم، فروشنده یا خریدار می‌توانند در صورت عدم حاضر شدن طرف دیگر، برای اخذ گواهی عدم حضور اقدام و از آن برای رسیدگی به شکایت و دریافت خسارت استفاده کنند، اما بسته به این که فروشنده ملک و یا خریدار آن باشید، مدارک مورد نیاز برای اخذ گواهی عدم حضور متفاوت خواهد بود. در ادامه مدارک لازم را برای دو طرف معامله به طور جداگانه معرفی می‌کنیم.
مدارک مورد نیاز برای دریافت گواهی عدم حضور توسط خریدار
- مدارک هویتی شامل کارت ملی و شناسنامه
- قولنامه یا مبایعه‌نامه که به امضای دو طرف معامله رسیده باشد
- چک تضمین شده بانکی در وجه فروشنده ملک که میزان آن به اندازه باقیمانده مبلغ ذکر شده در قرارداد باشد
مدارک مورد نیاز برای دریافت گواهی عدم حضور توسط فروشنده
- مدارک هویتی شامل شناسنامه و کارت ملی
- قولنامه یا مبایعه‌نامه که به امضای دو طرف معامله رسیده باشد
- اصل سند مالکیت ملک
- پایان کار
- بنچاق
- مفاصا حساب نوسازی (شهرداری)
- مفاصا حساب دارایی
- استعلام از اداره ثبت (مربوط به عدم بازداشت ملک که توسط دفترخانه انجام می‌شود)
به عبارت دیگر، چه فروشنده باشید و چه خریدار، برای درخواست و اخذ گواهی عدم حضور باید تمام مدارکی که جهت انتقال سند به آن نیاز دارید را همراه خود داشته باشید. تنها در این صورت است که عدم حضور طرف مقابل به عنوان دلیل انتقال نیافتن سند تلقی شده و می‌توانید گواهی عدم حضور را دریافت کنید.