سیستم ترمز یکی از اجزای مهم در کنترل و توقف خودرو به شمار می‌رود که عملکرد صحیح آن می‌تواند نقش بسزایی در حفظ امنیت سرنشینان خودرو ایفا نماید؛ از همین رو طراحی سیستم ترمز خودرو بسیار حائز اهمیت بوده و جز خودروسازان کشور عزیزمان، تمامی شرکت‌های خودروسازی جهان تمرکز ویژه‌ای بر روی این بخش از خودرو دارند.
ترمزهای امروزی در مقایسه با گذشته از تکنولوژی پیشرفته‌تری برخوردارند و می‌توانند در کنار سنسور، دوربین، رادار و سایر سیستم‌های امنیتی، خودرو را در هر جا و با هر سرعتی به بهترین وجه ممکن کنترل یا متوقف نمایند. با نگاهی دقیق به سیستم ترمز خودرو می‌توان آن را در دو گروه بزرگ ترمز کاسه ای و ترمز دیسکی قرارداد. در ادامه با سایت شیپور همراه باشید تا سیستم ترمز کاسه ای و ترمز دیسکی را مورد بررسی قرار داده و تفاوت‌هایشان را برایتان شرح دهیم.
نحوه عملکرد ترمز کاسه ای خودرو
ترمز کاسه ای بیشتر به عنوان ترمز عقب خودرو استفاده می‌شود. سیستم ترمز کاسه ای درون کاسه چرخ قرار دارد و قسمت داخلی کاسه چرخ توخالی است. در قسمت توخالی کاسه چرخ، صفحه پشتی یا همان گردگیر قرار دارد که وظیفه آن نگهداری از مجموعه قطعات ترمز کاسه ای است؛ در واقع کاسه چرخ از لنت ترمز در برابر گردوخاک و رطوبت محافظت می‌کند. برای اینکه از نحو عملکرد سیستم ترمز کاسه ای بیشتر آگاه شوید، در ادامه عملکرد جز به‌جز ترمز کاسه ای را برایتان شرح خواهیم داد:
- کاسه ترمز: به عنوان یک سطح ترمز گیری برای چرخ عمل می‌کند.
- توپی چرخ: قطعه‌ای که کاسه‌ترمز و چرخ به آن وصل است.
- گردگیر (صفحه پشتی): تمام اجزا ترمز را در کنار هم نگهداری می‌کند.
- کفشک ترمز: اصطکاک بین لنت ترمز و کاسه چرخ ایجاد می‌کند و درنتیجه باعث آهسته شدن حرکت چرخ می‌شود.
- فنر نگه‌دارنده و فنر برگشتی: این فنرها کفشک‌های ترمز را رو صفحه پشتی نگه‌داشته و مجدد به حالت قبلی بازمی‌گرداند.
- سیلندر چرخ: قطعه هیدرولیکی که کفشک ترمز را به بیرون فشار می‌دهد.
درواقع زمانی که شما به روی پدال ترمز نیرو وارد می‌کنید، سیلندر چرخ، کفشک‌های ترمز را به بیرون فشار می‌دهد (در پشت سیلندر چرخ یک سوپاپ برای دریافت روغن و هواگیری وجود دارد) روغن هیدرولیک، پیستون‌های سیلندر چرخ و کفشک‌ها را هل می‌دهند، این عمل در ترمز کاسه ای باعث ایجاد اصطکاک بین لنت ترمز و سطح داخلی کاسه شده و خودرو را متوقف می‌کند.
سیستم ترمز کاسه ای امروزی، خودتنظیم هستند یعنی با اتمام لنت، سیستم ترمز خودرو با استفاده از تنظیم‌کننده ترمز، اهرم و فنر تنظیم کشک‌های ترمز را به سمت کاسه هدایت و تنظیم می‌کند.
نحوه عملکرد ترمز دیسکی
این روزها به لطف تکنولوژی و پیشرفت صنعت خودروسازی در اکثر خودروها از سیستم ترمز دیسکی استفاده می‌شود. تا چند سال پیش ترمزهای دیسکی تنها در محور جلو خودرو مورداستفاده قرار می‌گرفت، اما باگذشت زمان و عملکرد خوب این نوع ترمزها، کم‌کم ترمز کاسه ای در محورهای عقب خودرو جای خود را به سیستم ترمز دیسکی داد. دیسک، یکی از مهم‌ترین اجزاء این سیستم ترمز است که نقشی اساسی در توقف خودروی شما را بر عهده دارد. آنچه مسلم است عملکرد دقیق و صحیح ترمز دیسکی از هماهنگی دقیق همه اجزا سیستم ترمز نشات می‌گیرد که در این بخش از مقاله به آن می‌پردازیم.
- دیسک چرخ: دیسک‌ها معمولا از جنس چدن و خاکستری‌رنگ ساخته شده و به دو صورت یکپارچه و پره دار به بازار عرضه می‌شوند.
- لنت ترمز: قسمتی از سیستم ترمز خودرو است که پس از اصطکاک با دیسک باعث توقف خودرو می‌شود. لنت‌ها در بازار به دو صورت لنت کفشکی (این مدل لنت‌ها در خودروهای قدیمی و برای ترمز کاسه ای کاربرد داشت) و لنت دیسکی یافت می‌شوند.
- سیلندر چرخ: در ترمز دیسکی، سیلندر چرخ نیرو حاصل از فشار پدال ترمز را به دیسک منتقل می‌کند. این بخش از سیستم ترمز بسته به نوع و مدل خودرو شامل یک تا چهار پیستون می‌شود.
- بوستر ترمز: برای ایجاد فشار مطلوب در سیستم ترمز دیسکی از تقویت‌کننده (بوستر) استفاده می‌کنند. فشار هوا توسط بوستر به پمپ روغن انتقال داده می‌شود و سپس روغن ترمز به دیسک هدایت می‌شود.
در سیستم ترمز دیسکی سرویس ترمزها را از یاد نبرید. تعویض به‌موقع لنت ترمزها یکی از بهترین روش‌ها برای عملکرد درست ترمز و حفاظت از دیسک چرخ است؛ زیرا با ساییده شدن بیش‌ازحد لنت، بخش فلزی لنت با دیسک برخورد کرده و باعث تاب برداشتن دیسک ترمز می‌شود.
تفاوت ترمز دیسکی و کاسه ای
- ترمز دیسکی بسیار بروزتر و مدرن‌تر ترمز کاسه‌ای محسوب می‌شود. در ترمز دیسکی از سنسور و اجزا مدرن استفاده شده و در واقع بخشی از کنترل سیستم ترمز خودرو توسط کامپیوتر انجام می‌شود؛ درحالی‌که ترمز کاسه‌ای نزدیک به یک قرن است که تغییر عمده‌ای نداشته‌اند.
- در سیستم ترمز دیسکی با فشردن پدال ترمز در خودرو کالیپر توسط روغن ترمز پر می‌شود. سپس پیستون فلزی داخل کالیپر، باعث ایجاد فشار در پشت هر لنت شده و آن‌ها را به دیسک نزدیک می‌کند و درنهایت منجر به ایستادن خودرو می‌شود؛ اما در ترمز کاسه ای زمانی که شما پدال ترمز را فشار می‌دهید با استفاده از نیروی هیدرولیکی دو کفشک (لنت ترمز) درون درام به دیواره داخلی درام که حال چرخش فشار وارد می‌کند این اقدام باعث ایجاد اصطکاک شده و سرعت درام را کاهش می‌دهد که درنهایت باعث توقف خودرو خواهد شد.