تعدیل نیرو یکی از تصمیماتی است که هم کارفرما و هم نیروی کار را ناراحت می‌کند. به نظر شما رویکرد مناسب و اصولی برای تعدیل نیرو چیست؟ با ما همراه باشید.
حتما بارها و بارها شنیده‌اید که شرکت‌های بزرگ و کوچک در ایران و دیگر نقاط جهان به دلایل مختلفی نیروهای خود را تعدیل کرده‌اند. همین چند وقت پیش بود که یک فروشگاه بزرگ اینترنتی در ایران به صورت رسمی از تعدیل نیروهای خود خبر داد، یا کمپانی سونی اعلام کرد به دلیل ادغام بخش موبایل با دیگر تجارت‌های خود ناچار به تعدیل نیرو شده است.
تعدیل نیرو ممکن است دلایل مختلف داشته باشد ولی معمولا تعدیل به‌ویژه در سطح گسترده نشان از افزایش هزینهها، ناتوانی در پرداخت حقوق و مزایا و مشکلات مالی دارد. بنابراین صاحبان کسب و کار چاره‌ای جز تعدیل نیرو و کاهش هزینهها را پیش‌روی خود نمی‌بینند که نه‌تنها برای کارکنان، بلکه برای خودشان خوشایند نیست.
شرایط اقتصادی و وضعیت کسب و کارِ این روزها نیز به گونه‌ای پیش می‌رود که متاسفانه بیش از گذشته خبر تعدیل نیروهای مختلف را در سراسر کشور می‌شنویم.
حال سوال مهمی که پیش می‌آید این است که اگر ناچار به تعدیل شدیم، چگونه تعدیل نیرو کنیم؟ برای تعدیل نیرو چه رویکردی مناسب است و چطور این کار را انجام دهیم که کمترین آسیب به کسب و کار و نیروها وارد شود.
طبیعتا تعدیل نیرو نیز مانند هر کار دیگری اصول و آداب خودش را دارد و هر چه بهتر و بیشتر بتوان آن را رعایت کرد، پیامدهای منفی و اثرات سوء آن کمتر خواهد شد. تعدیل نیرو حساسیت‌های خودش را دارد و باید روند آن به درستی طی شود.
اعلان عمومی و بیان دلایل
اولین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که برای نیروی کار خود احترام قائل شوید و از قبل در یک جلسه خودمانی با حضور دیگر مدیران و واحد منابع انسانی، خبر تعدیل را به اطلاع آنها برسانید تا نه‌تنها از این تصمیم باخبر شوند، بلکه بتوانند برای آینده شغلی خود تصمیم بگیرند. حتی باید حواستان باشد با چه لحن و کلماتی می‌خواهید این خبر را به اطلاع آنها برسانید. تلاش کنید در کمال آرامش شرایط را برای آنها شرح دهید و به آنها بگویید شاید در آینده دوباره فرصت همکاری فراهم شد.
نکته مهم دیگر این است که در یک اطلاعیه یا بیانیه خبر تعدیل نیروی خود را به صورت عمومی منتشر کنید و دلایل آن را برای کارمندان و مخاطبا‌ن‌تان توضیح دهید. باید بگویید چرا مجبور به اتخاذ چنین تصمیمی شده‌اید در شرایط فعلی چاره دیگری نداشته‌اید.
همکاری در واحدهای دیگر یا فرصت‌های شغلی جدید
اگر فکر می‌کنید به ناچار مجبور شده‌اید تا همکاران توانمند خود را از کار بی‌کار کنید، یکی از بهترین تصمیمات این است که بتوانید در واحدهای دیگری که می‌توانند به شما کمک کنند، از توانایی‌ها و ظرفیت‌های تعدادی از آنها بهره ببرید.
اما اگر نمی‌توانید چنین تصمیمی بگیرید، تلاش کنید با همکاری دیگر دوستان یا هم‌صنفی‌ها خود، یا با اطلاع‌رسانی عمومی بتوانید با معرفی کارمندان‌تان و توانایی‌های‌شان، برای آنها فرصت شغلی جدیدی پیدا کنید. یکی دیگر از راهکارهای پیش‌رو این است که شاید بتوانید با برخی همکاران و کارمندان خود به صورت پروژه‌ای یا دورکاری همکاری کنید. پس این فرصت را نیز در نظر داشته باشید و جوانب آن را بررسی کنید.
تعدیل نیرو باید استراتژی داشته باشد
اگر صرفا از روی اجبار بخواهید تعدیل نیرو داشته باشید، ممکن است با مشکلات جدی و پیامدهای جبران‌ناپذیری روبه‌رو شوید. کسب و کارهایی بوده‌اند که با اقدام اشتباه خود محکوم به شکست شده‌اند. برای فرایند تعدیل خود استراتژی داشته باشید تا هم بتوانید پاسخ مناسبی برای بازخوردهای همکاران تعدیل‌شده ارائه کنید، هم اینکه بتوانید همچنان به کسب و کارتان ادامه دهید.
باید ببینید بعد از تعدیل نیرو چه اتفاقی می‌افتد، به کجا می‌خواهید برسید، برنامه‌‌ها و اهداف‌تان هنگام حضور کارمندان قبلی چه بوده و حالا چه خللی در آنها وارد می‌شود. در نتیجه تصمیم‌گیری درستی داشته باشید و استراتژی مناسبی با توجه به شرایط فعلی اتخاذ کنید.
کارمندتان را راضی و بعد تعدیل کنید
برخی از کسب و کارها هنگام تعدیل نیرو با توجه به مشکلاتی که دارند نمی‌توانند حقوق و مزایای همکاران تعدیل‌شده خود را به درستی پرداخت کنند که همین موضوع باعث می‌شود فشار روانی روی نیروهای کار بیشتر شود. بنابراین تلاش کنید همه چیز در آرامش پیش برود تا هر دو طرف کاملا راضی باشند و از پیامدهای بعدی جلوگیری شود.
بنابراین تلاش کنید حق و حقوق آنها را تسویه کرده و مزایایی که در نظر گرفته بودید پرداخت کنید. ضمن اینکه می‌توانید طی یک دورهمی خودمانی از آنها جدا شوید تا خاطره‌ای خوب در ذهن آنها به جا بماند.
جلسه تعدیل نیرو رو تحلیل کنید
احتمالا باز هم شرایطی پیش می‌آید که مجبور باشید نیروهای خود را تعدیل کنید. بنابراین بهتر است جلسه فعلی را به خوبی تحلیل کنید و ببینید بازخوردها چگونه بوده است تا بتوانید در جلسات بعدی نیز از آنها استفاده کنید یا اصلاحات لازم را انجام دهید. البته بهتر است برای این کار از مدیر منابع انسانی خود نیز کمک بگیرید.
تعدیل نیرو همیشه جزو سخت‌ترین تصمیمات مدیران ارشد هر کسب و کاری است. چراکه مدت زمانی را با کارمندان و همکاران خود سپری کرده‌اند، از وضعیت زندگی آنها خبر دارند، به آنها نیاز دارند و از روی اجبار ناچار هستند چنین تصمیمی را بگیرند.
بنابراین هم خودشان و هم کارمندان‌شان از شرایط موجود راضی نخواهند بود. اما هر دو طرف باید تلاش کنند تا همه چیز در آرامش و مسالمت‌آمیز پیش برود و مدیران کسب و کار نیز باید بکوشند تا رضایت کارمندان‌شان را پیش از تعدیل جلب کنند.
از سوی دیگر کسب و کارهای هم‌صنف که به نیروهای کار مشابه نیاز دارند نیز می‌توانند از این فرصت استفاده کنند تا تحمل شرایط برای کارکان تعدیل شده ساده‌تر شود.