با توجه به تغییرات اخیر در سیاست‌های تجاری و اقتصادی کشور، واردات خودروهای خارجی در سال ۱۴۰۳ با شرایط خاص خود اعلام شد. یکی از مهم‌ترین تسهیلات در این زمینه، امکان واردات خودرو با کارت ملی برای افراد عادی و کارت بازرگانی برای تجار و شرکتها است که با هدف کنترل بازار، افزایش رقابت‌پذیری و تسهیل دسترسی به خودروهای باکیفیت انجام میشود. در این مقاله، به بررسی شرایط واردات خودرو با کد ملی، محدودیت‌ها و ضوابط واردات خودرو با کارت ملی و کارت بازرگانی در سال ۱۴۰۳ می‌پردازیم.
نحوه واردات خودرو مشخص شد
با آغاز رسمی طرح واردات خودرو با کارت ملی از سوم بهمن ۱۴۰۳، فرآیند ثبت سفارش و واردات خودروهای خارجی برای افراد حقیقی مشخص شد. طبق این طرح، هر فرد ایرانی با ارائه کد ملی خود می‌تواند بدون نیاز به کارت بازرگانی، تنها یک دستگاه خودرو وارد کند. این خودروها باید مدل ۲۰۲۱ به بعد باشند و شامل خودروهای برقی، هیبریدی و برخی مدل‌های سوخت فسیلی می‌شوند. همچنین، ثبت سفارش تنها از طریق سامانه‌های تعیین‌شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) انجام خواهد شد و متقاضیان موظف به رعایت شرایط اعلام‌شده، از جمله پرداخت حقوق گمرکی و ارائه مدارک هویتی معتبر هستند.
از سوی دیگر، ایرانیان مقیم خارج از کشور نیز طبق این قانون میتوانند هر سال یک دستگاه خودرو وارد کنند که احتمالاً این محدودیت برای افراد داخل کشور نیز اعمال خواهد شد. علاوه بر این، برخی ملاحظات مالی نیز برای واردات خودرو در نظر گرفته شده است؛ به‌عنوان‌مثال، بانک مرکزی محدودیت‌هایی را برای تأمین ارز در این زمینه تعیین کرده است. همچنین، گزارش‌هایی مبنی بر امکان پرداخت هزینه واردات خودرو با بیت‌کوین توسط مراکز رسمی استخراج منتشر شده است که در صورت تصویب نهایی، می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر روند واردات داشته باشد.
بررسی شرایط واردات خودرو با کارت ملی
طرح واردات خودرو با کارت ملی در سال ۱۴۰۳ با هدف تسهیل دسترسی به خودروهای باکیفیت، کاهش فشار بر بازار داخلی و کنترل هزینههای ارزی اجرا شده است. در این طرح، هر فرد حقیقی بدون نیاز به کارت بازرگانی می‌تواند یک دستگاه خودرو وارد کند، مشروط بر اینکه خودروهای وارداتی مطابق با مقررات تعیین‌شده باشند. این مقررات شامل محدودیت‌هایی در نوع خودرو، مدل سال، سقف قیمتی و نحوه تأمین ارز است. در ادامه به بررسی شرایط اصلی این طرح می‌پردازیم.
- مدل خودرو و سال ساخت: خودروهای وارداتی باید مدل سال ۲۰۲۱ یا جدیدتر باشند. خودروهای مدل ۲۰۲۰ و قبل از آن، حتی اگر نو باشند، مجاز به واردات نیستند. این محدودیت برای جلوگیری از ورود خودروهای قدیمی و تضمین کیفیت خودروهای وارداتی در نظر گرفته شده است. علاوه بر این، خودروهای نو فقط در صورتی امکان واردات دارند که مدل ۲۰۲۴ یا جدیدتر باشند.
- نوع خودروهای مجاز برای واردات: واردات خودروهای تمام بنزینی و گازوئیلی در این طرح ممنوع است. تنها خودروهای برقی و هیبریدی امکان واردات دارند. این سیاست در راستای کاهش آلودگی هوا و حرکت به سمت حمل‌ونقل پاک اتخاذ شده است. بنابراین، متقاضیان باید هنگام ثبت سفارش، توجه ویژه‌ای به نوع خودرو داشته باشند.
- محدودیت قیمتی خودروهای وارداتی: سقف ارزش خودروهای نو ۴۰ هزار یورو و سقف خودروهای کارکرده ۲۰ هزار یورو تعیین شده است. این محدودیت قیمتی، طیف گسترده‌ای از خودروهای اقتصادی تا مدل‌های نیمه‌لوکس را شامل میشود. با این حال، ورود خودروهای بسیار گران‌قیمت در این طرح امکان‌پذیر نیست تا از خروج بی‌رویه ارز جلوگیری شود.
- تعرفه واردات و هزینههای گمرکی: تعرفه واردات خودروهای کارکرده معادل ۶۰ درصد تعرفه خودروهای نو مشابه است. به‌عنوان مثال، اگر تعرفه یک خودروی نو ۵۰ درصد باشد، تعرفه همان خودرو بهصورت کارکرده ۳۰ درصد خواهد بود. میزان تعرفه نهایی نیز بسته به نوع خودرو (برقی، هیبریدی) و حجم موتور آن متفاوت است.
- لزوم وجود نمایندگی رسمی در ایران: تنها خودروهایی قابل واردات هستند که برند آن‌ها در ایران دارای نمایندگی رسمی باشد. این نمایندگی‌ها باید خدمات پس از فروش و تعمیرات را ارائه دهند. برندهایی مانند مرسدس بنز، بی‌ام‌و، آئودی، کیا، هیوندای، هوندا و میتسوبیشی مجاز به واردات هستند، اما برندهایی که نمایندگی رسمی ندارند، مانند آکورا یا رنجروور، امکان ورود به بازار ایران را ندارند.
- تأمین ارز برای واردات خودرو: تأمین ارز مورد نیاز برای خرید خودرو باید از طریق سیستم بانکی و ارز مبادله‌ای انجام شود. اما ایرانیان مقیم خارج از کشور میتوانند با استفاده از ارز شخصی با منشأ خارجی خودرو وارد کنند. این موضوع می‌تواند به کاهش فشار بر منابع ارزی داخلی کمک کند.
برای اقدام به واردات خودرو با کارت ملی به کجا باید مراجعه کرد؟
برای اقدام به واردات خودرو با کارت ملی، متقاضیان باید ابتدا در سامانه جامع تجارت ثبتنام کنند. این سامانه که تحت نظارت وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) فعالیت می‌کند، به‌عنوان درگاه اصلی برای انجام تمامی مراحل ثبت سفارش، اخذ مجوزهای مربوطه و پیگیری وضعیت واردات خودرو در نظر گرفته شده است. ثبتنام در این سامانه بهصورت آنلاین انجام میشود و افراد حقیقی میتوانند با ارائه مدارک شناسایی خود، از جمله کارت ملی، درخواست خود را ثبت کنند. پس از تأیید اطلاعات و دریافت مجوز واردات، متقاضیان میتوانند مراحل بعدی از جمله ثبت سفارش و پرداخت هزینههای گمرکی را دنبال کنند.
علاوه بر سامانه جامع تجارت، افراد باید برای دریافت گواهی اسقاط خودروی فرسوده (در صورت نیاز)، اخذ بیمه‌نامه‌های الزامی و همچنین انجام مراحل ترخیص خودرو از گمرک جمهوری اسلامی ایران اقدام کنند. ثبت سفارش خودروهای وارداتی تحت نظارت ارزیاب‌های گمرک انجام میشود و قیمت نهایی بر اساس منابع معتبر بین‌المللی تعیین خواهد شد. همچنین، برای شماره‌گذاری خودرو، متقاضیان باید به مراکز تعویض پلاک مراجعه کرده و مدارک موردنیاز، از جمله گواهی ترخیص و تأییدیه‌های لازم را ارائه دهند. تمامی این مراحل بهصورت سیستماتیک انجام شده و امکان پیگیری وضعیت درخواست‌ها از طریق سامانه‌های مربوطه فراهم است.
بررسی شرایط واردات خودرو با کارت بازرگانی
واردات خودرو با کارت بازرگانی در سال ۱۴۰۳ تابع قوانین و محدودیت‌های مشخصی است که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) تعیین شده است. برخلاف واردات شخصی که تنها با کارت ملی امکان‌پذیر است، واردکنندگان حقوقی و شرکتها ملزم به داشتن کارت بازرگانی فعال هستند. این طرح شامل شرایطی مانند تأمین ارز، محدودیت در برندهای مجاز، سقف قیمت خودروها و الزامات مربوط به خدمات پس از فروش و تأمین قطعات یدکی میشود. همچنین، خودروهای وارداتی باید دارای سال ساخت جدید بوده و از محل تأمین ارز مشخص‌شده در مقررات تأمین شوند.
- لزوم داشتن کارت بازرگانی فعال: تنها شرکت‌هایی که دارای کارت بازرگانی معتبر و فعال هستند، مجاز به ثبت سفارش و واردات خودرو خواهند بود. این شرط برای کنترل فرآیند واردات و اطمینان از فعالیت قانونی شرکتهای واردکننده در نظر گرفته شده است. افراد حقیقی امکان استفاده از کارت بازرگانی برای واردات شخصی را ندارند.
- روش‌های تأمین ارز برای واردات: ثبت سفارش خودروهای وارداتی توسط شرکتها می‌تواند از طریق ارزهای بانکی انجام شود. علاوه بر این، امکان تأمین ارز از محل سرمایه‌گذاری خارجی و بدون انتقال ارز نیز فراهم است. این سیاست با هدف کاهش فشار بر ذخایر ارزی کشور و جذب سرمایه‌های خارجی اجرا شده است.
- لزوم تأمین قطعات یدکی و ارائه خدمات پس از فروش: شرکتهای واردکننده تنها در صورتی مجاز به ثبت سفارش هستند که تأییدیه تأمین قطعات یدکی و ارائه خدمات پس از فروش را از دفتر خدمات فنی و مهندسی وزارت صمت دریافت کنند. این شرط برای اطمینان از دسترسی مشتریان به خدمات تعمیر و نگهداری خودروهای وارداتی اعمال شده است.
- برندهای مجاز برای واردات: واردات خودروهای شرکتها فقط در محدوده برندهایی امکان‌پذیر است که مورد تأیید دفتر خدمات فنی مهندسی باشند. به این معنا که تنها برندهایی که نمایندگی رسمی و خدمات پس از فروش در ایران دارند، قابلیت ثبت سفارش خواهند داشت.
- نوع ارز مجاز برای واردات: شرکتهای واردکننده تنها مجاز به ثبت سفارش خودرو با ارز یورو هستند. این محدودیت برای یکسان‌سازی و مدیریت بهتر منابع ارزی کشور اعمال شده است. بنابراین، استفاده از سایر ارزهای خارجی برای واردات خودرو امکان‌پذیر نخواهد بود.
- سقف قیمت خودروهای وارداتی: حداکثر ارزش خودروهای نو ۴۰ هزار یورو و خودروهای کارکرده ۲۰ هزار یورو تعیین شده است. این محدودیت قیمتی باعث میشود که خودروهای بسیار گران قیمت امکان ورود به کشور را نداشته باشند و بازار هدف، بیشتر خودروهای میان‌رده و اقتصادی باشد.
- محدودیت در ارزش کل پرونده ثبت سفارش: ارزش کلی پرونده ثبت سفارش خودروهای شرکتهای واردکننده نباید بیش از ۸ درصد بیشتر از مجموع مبالغ فوب خودروهای ثبت‌شده باشد. این شرط برای کنترل هزینههای ثبت سفارش و جلوگیری از افزایش غیرمنطقی قیمت خودروها در بازار اجرا شده است.
- محدودیت سنی خودروهای وارداتی: خودروهای وارداتی نباید بیش از ۵ سال از تاریخ ساخت آن‌ها گذشته باشد. به همین دلیل، خودروهای مدل ۲۰۲۰ و قبل از آن مجاز به واردات نیستند. این سیاست برای حفظ کیفیت خودروهای وارداتی و جلوگیری از ورود خودروهای قدیمی به بازار کشور اتخاذ شده است.
- تعریف خودروهای نو در آیین‌نامه واردات: تنها خودروهای دارای سال ساخت ۲۰۲۴ و جدیدتر به‌عنوان “نو” در نظر گرفته می‌شوند. بنابراین، حتی اگر یک خودروی صفر کیلومتر مدل ۲۰۲۳ باشد، در این دسته قرار نمی‌گیرد و شرایط متفاوتی برای تعرفه و ثبت سفارش خواهد داشت.
- واردات خودرو به مناطق آزاد و ویژه اقتصادی: واردات خودرو به مناطق آزاد و ویژه اقتصادی نیازمند دریافت مجوز از دبیرخانه این مناطق است. این موضوع باعث میشود که برخی محدودیت‌های کلی واردات در این مناطق انعطاف‌پذیرتر باشد و شرکتهای واردکننده بتوانند از شرایط خاص این مناطق برای ثبت سفارش و فروش خودرو استفاده کنند.
شرکتها برای واردات خودرو به چه مدارکی نیاز دارند؟
شرکتهای واردکننده خودرو برای دریافت سهمیه واردات، ملزم به ارائه مدارک و مستنداتی هستند که توان مالی، اجرایی و برنامه‌ریزی آن‌ها را در این حوزه تأیید کند. این اسناد برای اطمینان از پایبندی شرکتها به ضوابط وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و ارائه خدمات پس از فروش ضروری است. مدارک مورد نیاز شامل مستندات مالی، اعتباری، حقوقی و اجرایی است که نشان‌دهنده توانایی شرکت در مدیریت فرآیند واردات و ارائه خدمات پشتیبانی مناسب به مشتریان است.
- اسناد اموال غیرمنقول: شرکتها باید کپی برابر اصل اسناد مالکیت دفتر مرکزی، تعمیرگاه‌های مرکزی و سایر اموال غیرمنقول متعلق به شرکت، سهامداران اصلی یا اعضای هیئت‌مدیره را ارائه دهند. این اسناد به‌عنوان ضمانتی برای اثبات پایداری و توانمندی شرکت در ارائه خدمات پس از فروش در نظر گرفته میشود.
- صورتهای مالی حسابرسیشده: ارائه گزارش مالی حسابرسیشده مربوط به آخرین سال مالی شرکت ضروری است. این گزارش وضعیت مالی شرکت را مشخص کرده و نشان می‌دهد که شرکت از لحاظ مالی توانایی انجام تعهدات خود در فرآیند واردات و عرضه خودرو را دارد.
- گزارش اعتبارسنجی: شرکتها باید یک گزارش اعتبارسنجی کامل از مؤسسات مالی مورد تأیید بانک مرکزی ارائه دهند. این گزارش میزان اعتبار و توان مالی شرکت را بررسی کرده و مشخص می‌کند که شرکت توانایی تأمین مالی واردات خودرو را دارد.
- سرمایه ثبتی شرکت: ارائه نسخه رسمی آخرین تغییرات سرمایه ثبتی شرکت که در روزنامه رسمی منتشر شده، الزامی است. این مدرک نشان‌دهنده میزان سرمایه و توانایی اقتصادی شرکت در اجرای پروژه‌های وارداتی است.
- گواهی مفاصاحساب مالیاتی (اختیاری): برخی شرکتها میتوانند برای اثبات تسویه‌حساب مالیاتی خود، گواهی مفاصاحساب مالیاتی را ارائه دهند. این گواهی نشان‌دهنده شفافیت مالیاتی و عدم وجود بدهی‌های معوق مالیاتی است.
- نمایندگی‌های خدمات پس از فروش: شرکتهای واردکننده باید فهرست کامل نمایندگی‌های خدمات پس از فروش خود را به همراه نسخه رسمی قراردادهای منعقد شده با هر نمایندگی ارائه دهند. این شرط تضمین می‌کند که مشتریان پس از خرید خودرو به خدمات تعمیر و نگهداری دسترسی خواهند داشت.
- سوابق واردات از سال ۱۴۰۰ به بعد: شرکت‌هایی که در سال‌های گذشته تجربه واردات خودرو داشته‌اند، باید مستندات مربوط به واردات خود را ارائه دهند. این مستندات شامل اطلاعاتی درباره تعداد خودروهای وارد شده، برندها و کشورهای مبدأ است و به وزارت صمت کمک می‌کند تا عملکرد گذشته شرکت را ارزیابی کند.
جمع‌بندی
طرح واردات خودرو با کارت ملی و کارت بازرگانی در سال ۱۴۰۳، گامی مهم در جهت بهبود بازار خودرو، افزایش رقابت و دسترسی مردم به خودروهای باکیفیت خارجی محسوب میشود. با وجود محدودیت‌های قیمتی، مدل‌های مجاز و شرایط تأمین ارز، این سیاست می‌تواند به تنظیم بازار و کاهش قیمت خودروهای خارجی کمک کند. شرکتهای واردکننده نیز برای دریافت مجوز واردات باید مدارک معتبری ارائه دهند که توان مالی و اجرایی آن‌ها را اثبات کند. در مجموع، موفقیت این طرح به شفافیت در اجرا، نظارت مؤثر و تسهیل فرآیندهای مربوط به ثبت سفارش و ترخیص خودرو بستگی دارد.
سوالات متداول
آیا واردات خودرو با کارت ملی نیاز به کارت بازرگانی دارد؟
خیر، افراد حقیقی میتوانند تنها با ارائه کد ملی و بدون نیاز به کارت بازرگانی، یک دستگاه خودرو وارد کنند.
چه نوع خودروهایی در این طرح مجاز به واردات هستند؟
فقط خودروهای برقی و هیبریدی مدل ۲۰۲۱ به بعد مجاز به واردات هستند و واردات خودروهای تمام بنزینی و گازوئیلی ممنوع است.
شرکتهای واردکننده برای دریافت مجوز واردات چه مدارکی نیاز دارند؟
شرکتها باید مدارکی از جمله صورتهای مالی حسابرسیشده، گزارش اعتبارسنجی، اسناد مالکیت، نمایندگی خدمات پس از فروش و برنامه تولید داخلی را ارائه دهند.
آیا ایرانیان مقیم خارج از کشور نیز میتوانند خودرو وارد کنند؟
بله، ایرانیان مقیم خارج از کشور میتوانند هر سال یک دستگاه خودرو وارد کنند و از ارز شخصی با منشأ خارجی برای تأمین هزینههای واردات استفاده نمایند.
از چه طریقی میتوان برای واردات خودرو ثبتنام کرد؟
تمامی مراحل ثبتنام و دریافت مجوز از طریق سامانه جامع تجارت بهصورت آنلاین انجام میشود و متقاضیان میتوانند وضعیت درخواست خود را در این سامانه پیگیری کنند.