عقیمسازی حیوانات خانگی یکی از شایعترین جراحیها در کلینیکهای دامپزشکی است. هر چند این جراحی برای درمان بسیاری از بیماریها کاربرد دارد، اما به شکل وسیعی در راستای پیشگیری از بیماریهای متعددی در دستگاه تناسلی، جلوگیری از زاد و ولد ناخواسته و نیز عواقب ناشی از جفتگیری استفاده میشود.
مزایای عقیم کردن حیوانات خانگی به قدری زیاد است که در صورت تمایل نداشتن به زاد و ولد حیوانات خانگی به افرادی که در منزل حیوان نگهداری میکنند، توصیه صد در صدی میشود که این کار را انجام دهند.
در مورد عقیمسازی حیوانات خانگی لازم است بدانید از آنجایی که بر خلاف انسان که رفتار جنسی آن منشاء هورمونی و ذهنی دارد، این رفتار در حیوانات فقط منشاء هورمونی دارد که با عقیم شدن، نیازهای جنسی حیوان هم بر طرف میشود. پس نگران نباشید که آیا عقیم کردن حیوانات خانگی، نوعی حیوان ستیزی محسوب میشود یا خیر.
عقیمسازی یک نوع عمل جراحی است که وقتی این عمل روی حیوان انجام شود، حیوان نمیتواند فرآیند تولید مثل (هورمون تخمکگذاری و…) را انجام دهد. قبل از اینکه به ابعاد مختلف این موضوع بپردازیم، سه اصطلاح رایج در این زمینه را تعریف میکنیم.
- اصطلاح اول عقیمسازی (Spaying) است. این اصطلاح در مورد حیوانات خانگی ماده است و جلوگیری از تولید مثل حیوان ماده با برداشتن تخمدانها انجام میشود.
- اخته کردن (Castration) کلمه تخصصی برای عقیمسازی حیوانات خانگی نر است. این عمل با برداشتن بیضهها انجام شود.
- خنثی کردن (Neuter) هم مترادف با عقیمسازی که برای هر دو جنس نر و ماده است.
فواید عقیمسازی حیوانات خانگی ماده
عقیم کردن حیوانات خانگی ماده، موجب پیشگیری از تومورهای دستگاه تناسلی، عفونتهای دستگاه تناسلی، عفونتهای مقاربتی ناشی از جفتگیری، جلوگیری از بارداریهای ناخواسته و کیستهای تخمدانی میشود و در برخی از موارد از این شیوه به عنوان درمان تکمیلی بیماریهای دیابت و صرع نیز استفاده میشود.
علاوه بر این مزایا، مهمترین کاربرد برداشت رحم و تخمدان (یا همان عقیمسازی) در پیشگیری از ابتلای حیوان به تومورهای پستان است.
مزایای عقیمکردن حیوانات خانگی نر
عقیم کردن حیوان نر منجر به درمان و پیشگیری از رفتارهای نامناسب جنسی، بروز تومورها، عفونت بیضهها، هیپرپلازی خوشخیم پروستات (بزرگ شدن پروستات)، نزاعها و حوادث ناشی از جفتگیری میشود.
در ادامه عقیمسازی حیوانات خانگی مختلف را بررسی میکنیم.
گربه
اخته کردن گربه یکی از مناسبترین اقدامات در مسیر رشد گربه است. چرا که عقیمسازی به گربه کمک میکند به زندگی در محیط منزل عادت کند و به این ترتیب گربه شما دوستداشتنیتر میشود.
دلیل اصلی اخته کردن گربههای نر، کاهش رفتارهای خشونتآمیز و غیر قابل پذیرش آنهاست. در نظر داشته باشید که گربه خانگی ممکن است برخی رفتارهایی از خود نشان دهد که آنها در خیابان طبیعی و عادی است، ولی همین رفتارها در محیط خانه مشکلساز میشود.
دلایل عقیم کردن گربههای نر
بعد از اینکه گربه شما عقیم شود، بیش از ۹۰ درصد پرسه زدنهای جفتیابی گربه کاهش پیدا میکند. همچنین رفتارهای خشن و جنگ با سایر هم نوعانش به طور چشمگیری از بین میرود.
دلیل دیگر اخته کردن گربه، تغییرات فیزیکی بدن این حیوان است. گربهای که قبل از بلوغ عقیم شود، خصوصیات جنسی ثانویه آن مثل ضخامت بافت عضلانی در اطراف صورت و نواحی دستگاه تناسلی رشد نمیکند.
لازم است بدانید جراحی عقیم کردن گربه نر یکی از جراحیهای ساده است که به راحتی در کلینیکهای دام کوچک قابل انجام است. برای انجام این عمل جراحی بایستی گربه از شب قبل از جراحی، پرهیز غذایی داشته باشد و موقع تزریق ماده بیهوشی معدهاش خالی باشد. بهترین زمان هم برای عقیم کردن گربهها، حدود شش ماهگی آنهاست. گربهها معمولاً به سرعت پس از عمل عقیمسازی بهبود مییابند. شاید برای چند ساعت کمی خوابآلود باشند اما بعد از یک روز کامل سرحال میشوند.
دلایل عقیم کردن گربه ماده
در مورد گربههای ماده بهتر است بدانید که دستگاه تولید مثل گربه ماده در تقریباً نیمی از سال فعالیتی ندارد. به همین دلیل تغییرات رفتاری منفی در گربه ماده عقیم شده دیده نخواهد شد.
در مورد عقیمسازی گربههای ماده نکتهای که ممکن است صاحب حیوان را نگران کند، اضافه وزن گربه بعد از عقیم شدن است. خوب است بدانید که برداشتن رحم و تخمدانها در افزایش وزن گربه نقش چشمگیری ندارد.
یکی دیگر از فواید عقیمسازی گربه ماده برای کسی که این حیوان را در منزل نگهداری میکند این است که یک باره با چند تا بچه گربه کوچک مواجه نمیشود، این مسئله به طور حتم برای صاحب گربه خیلی مهم است.
خرگوش
هدف اصلی عقیم کردن خرگوشها کنترل جمعیت این حیوان است. چون در اندک زمانی که از زندگی مشترک دو خرگوش نر و ماده بگذرد، شما مجبور به نگهداری از کلی بچه خرگوش خواهید شد. اما اگر خرگوش را عقیم کنید، از بارداری کاذب آن جلوگیری کرده و همچنین مانع ابتلا حیوان خانگی به بیماریهای عفونی و سرطان دستگاه تناسلی میشوید. این در حالی است که مهمترين و شایعترین بيماري رحمي خرگوش، سرطان است و در صورتی که شما خرگوش را عقیم کرده باشید، هرگز این بیماری به سراغ حیوان شما نمیآید.
همچنین اخته شدن خرگوشهای نر، از بروز رفتارهای تهاجمی و مخرب مثل پاره کردن و جویدن وسایل خانه جلوگیری میکند.
بهترین زمان هم برای عقیم کردن خرگوش، سن ۶-۴ ماهگی این حیوان است. این عمل تحت بیهوشی عمومی انجام میشود. یادتان باشد که نیازی نیست که خرگوش خود را شب قبل از جراحی گرسنه نگه دارید. بعد از عمل عقیمسازی، لازم است که صاحب حيوان دو بار در روز محل عمل را از نظر تورم غيرطبيعي، ترشحات يا باز شدن محل جراحي بررسي کند.
یادتان باشد، اکثر خرگوشها يک روز بعد از عمل هم چيزي نمیخورند، اما بايد طي دو تا سه روز بعد از عمل، آرام آرام حیوان رو به جيره غذايي طبيعي برگردانید. معمولاً بعد از عمل جراحي اخته يا عقيم کردن خرگوش نيازي به استفاده از آنتیبیوتیک نيست مگر این که عوارضي و يا بيماري دیگری زمينه بروز پیدا کرده باشد.
خوکچه هندی
اگر تصمیم دارید خوکچه هندی را به عنوان حیوان خانگی انتخاب کنید، بهتر است با عقیمسازی این حیوان، مانع بارداری آن شوید. احتمال مرگ خوکچه در حین زایمان بیست درصد است. یعنی از هر پنج خوکچه، یکی در حین زایمان از بین میرود.
برای عقیم کردن خوکچه هندی، از سن چهار هفتگی میتوانید اقدام کنید. فایده اخته شدن برای خوکچه هندی، همانطور که در سایر حیوانات خانگی هم مطرح شد، جلوگیری از رفتارهای خشونتبار و تهاجمی حیوان است. ضمن این که شما بدون نگرانی از زیاد شدن تعداد حیوانات خانگیتان، میتوانید در این صورت، دو تا خوکچه نر و ماده را کنار هم قرار بدهید.
همستر
همسترها از جمله حیوانات خانگی پر طرفداری هستند که باید بگوییم امکان عقیمسازی آنها وجود ندارد. چون برای انجام این عمل، همستر باید بیهوش شود که در این صورت ممکن است هرگز حیوان خانگی شما به هوش نیاید. با این وجود، اگر دلتان نمیخواهد یک روز با تولد همزمان چند بچه همستر در قفس حیوان خانگیتان روبرو شوید، بهتر است نر و ماده این حیوان رو جدا از هم نگه دارید.
سگ
در كشور ما افراد يا خانوادههایی بسیاری هستند كه از سگ نگهداري میکنند. تحقیقات اخیر نشان میدهد که نگهداری از سگ از نظر جسمی و روحی برای انسان مفید است. در این حیوان نیز عقیم کردن بسیار مهم است.
طبق مطالعات پژوهشگران، سگهای عقیم شده نسبت به سایر سگها بیشتر عمر میکنند و همچنین از بیماری سرطان بیضه که برخی از سگهای مسن دچار آن میشوند، در امان میمانند. در کل میتوان ادعا کرد عقیمسازی زندگی سالمتری را برای سگها فراهم میکند و آنها را از برخی بیماریها دور نگه میدارد. در ادامه به مزایای دیگر عقیم کردن سگ اشاره میکنیم:
- جلوگیری از باردار شدن: بارزترین مزیت عمل عقیمسازی جلوگیری از حامله شدن ناخواسته است. گاهی سگ به خاطر بدن ضعیفی یا داشتن بیماری شدید نمیتواند بارداری سالم و بیخطری داشته باشد. عقیمسازی از این بارداری ناخواسته جلوگیری میکند.
- عدم خونریزی در زمان عادت ماهانه سگ: با برداشتن رحم و تخمدان، دیگر سگ ماده پریود نمیشود و این عدم خونریزی در زمان عادت ماهیانه، رعایت بهداشت را آسانتر میکند.
- کاهش درصد ابتلا به بیماریهای مهلک مانند: عقیمسازی سگ خطر ابتلا به سرطان دستگاه تناسلی (سرطان تخمدان در سگهای ماده و کاهش درصد ابتلا به سرطان پروستات در سگهای) را بسیار کاهش میدهد. عدم ابتلا به این بیماریها باعث افزایش طول عمر میشود. سگهایی که عقیم میشوند ۲۳ درصد بیشتر از سگهای دیگر عمر میکنند
- جلوگیری از فرار سگ از خانه: گاهی اوقات سگهایی که عقیم نشدهاند، برای جفتیابی از خانه خارج میشوند. عمل عقیمسازی از این فرار جلوگیری میکند. با عمل عقیمسازی، سگ هیچگونه تمایلی به جنس مخالفش ندارد و به این دلیل از خانه فرار نمیکند. حتی با عقیم کردن به صاحبش وابستهتر نیز میشود.
- کاهش زوزه کشیدن و کم شدن پرخاشگری: تمایل به جفتیابی در سگهای عقیم نشده باعث بروز رفتارهایی مانند پرخاشگری، سر و صدای زیاد و …میشود و این رفتارها در منزل سبب آزار و اذیت صاحب سگ و اطرافیان میشود. عقیم کردن سگ این رفتارها را از بسیار کاهش میدهد.
در مقابل عقیم کردن سگ ممکن است باعث بروز مشکلاتی مثل کمکاری غده تیروئید، اضافهوزن، مشکل قلبی، نافرم شدن لگن و استخوانهای پا شود. اما در نظر داشته باشید. بهطور کلی فواید عقیمسازی سگ نسبت به معایب آن بهمراتب بیشتر بوده و در سلامت سگ نیز تأثیر بسزایی دارد.
بهترین زمان برای عقیمسازی سگ نر بین ۶ تا ۱۲ ماهگی و بهترین زمان برای عقیمسازی سگ ماده نیز بین ۶ تا ۹ ماهگی است. چون سگ ماده در 6 ماهگی به بلوغ جنسی میرسد. البته بسته به نژاد و جثه سگ این زمان ممکن است کمی تغییر کند. سگها با جثههای کوچکتر زودتر به بلوغ میرسند. قبل از عقیم کردن سگ بهتر است دامپزشک آن را معاینه کند و گاهی آزمایش خون نیز تجویز میشود. عمل عقیم کردن سگ نر بدون بخیه و عمل سگ ماده نیاز به بخیه دارد. در کل این عمل به مراقبت خاصی ندارد و بلافاصله پس از عمل عقیمسازی، سگ میتواند به زندگی عادی خود ادامه دهد. اما باید مراقب باشید که ناحیه عمل را به مدت دو هفته لیس نزند. همچنین میتوانید آگهیهای واگذاری سگ و شرایط آن را در شیپور بررسی کنید.
عوارض عقیمسازی حیوانات خانگی
به طور کلی عقیم کردن حیوانات مثل هر عمل جراحی دیگری میتواند عوارضی برای آنها نیز داشته باشد. مثلاً برخی اوقات عقیمسازی و یا اخته کردن حیوانات خانگی باعث کم شدن طول عمر آنها میشود یا اینکه به خاطر کمتحرکی و تغییرات هورمونی ممکن است دچار چاقی و افزایش وزن شود. از دیگر مشکلاتی که ممکن است به خاطر عقیم کردن ایجاد شود، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دچار شدن به بیاختیاری ادرار
- ابتلا به تودههای بدخیم پروستات و مثانه
- در رفتن کشکک زانو به ویژه در سگهای با جثه ریز
- ترسو شدن
- اختلال شخصیتی
- خونریزی و ایجاد عفونت در عملهای جراحی وجود دارد و مرگ ناشی از بیهوشی
جمعبندی
در پایان به شما توصیه میکنیم که پیش از اقدام به نگهداری حیوان خانگی، تمامی جوانب را به دقت بررسی نمایید تا از تجربه عالی نگهداری از حیوان خانگی و مزایای آن لذت ببرید. در سایت شیپور میتوانید درخواستهای واگذاری حیوانات مختلف را مشاهده کنید.
سلام. دیروز خرگوشم را برای عقیم سازی به کلینیک سفید بردم ولی بعد از عمل, ضربان قلبش کند شد و متاسفانه مرد.
علت مرگش چی میتونه باشه؟
سلام دوست عزیز برای از دست دادن خرگوشتون واقعا متاسفم، اما بهتره برای دریافت جواب سوالتون به یک دامپزشک مجرب مراجعه کنید.
کلینیک سفید؟ نمیدونم بعد از سه سال این پیغام رو ممکنه بخونید یا نه ولی واقعا متاسفم. این هفته ام گربه من وقت داره برای عقیم سازی… خیلی نگرانم… T_T
سلام دوست عزیز
بابت این اتفاق متاسف هستیم
ما قطعا درمورد جزئیات اطلاعی نداریم و بهتره مساله رو با یک دامپزشک مطرح کنید
موفق باشید
عقیم کردن اصلا یعنی چی ایا اگر عقیم نکنیم خوکچه رو مشکلی پیش میاد؟
سلام دوست عزیز یعنی توانایی تولید مثل رو از خوکچه بگیریم این یه عمل پزشکی هست که فقط باید دامپزشک اون رو انجام بده، اونهم در شرایط کاملا بهداشتی تا برای حیوان مشکلی پیش نیاد.
به طور کلی مشکل بزرگی پیش نخواهد آمد اما اگر تمایلی به تولید مثل از خوکچه تون ندارید میتونید اینکار رو انجام بدین.
سلام،من یه گربه نر دارم که یک سال و نیمشه و تازه عقیم شده،اما همچنان اقدام به رابطه و فرار داره،من واقعا دلم براش میسوزه چون خیلی تلاش داره برای رابطه داشتن،سؤال من اینه که با عقیم کردن جسی حداقل میتونه رابطه ای داشته باشه و بچه دار نشه یا کلا دیگه نمیتونه رابطه ای داشته باشه با یه گربه ماده و همه چیز حتی سکس براش تموم شدس؟؟؟
دوست عزیز اگه واقعا گربه تونو دوست دارید به این فکر کنید که بعد از عقیم سازی طول عمر بیشتر و جلوگیری از بسیاری بیماری ها و بچه یی ارام و حرف گوش کن خواهید داشت
مطلب مفیدی بود تشکر.
من میخوام خرگوشمو عقیم کنم ولی میترسم اتفاقی براش بیافته خواهشا جوابمو بدین ای عمل خطرناکه ممکنه بمیره???
سلام دوست عزیز
بهتره برای رفع نگرانی شرایط رو با یک دامپزشک مطرح کنید و نظر تخصصی ایشون رو بپرسید
موفق باشید
حتما باید خرگوش رو عقیم کنیم؟
اگه نکنیم چ اتفاقی میوفته؟
سلام دوست عزیز
میتونید همین مقاله بخش خرگوش رو مطالعه کنید
در صورتی که به اطلاعات بیشتری نیازی دارید توصیه میکنیم نظر تخصصی یک دامپزشک رو بپرسید
موفق باشید
3 تا خرگوش دارم و به دلیل اینکه بچه ان هنوز مشخص نیس ک چند تا ماده و چند تا نر هستند
و اینکه من نمیخوام خرگوشامو عقیم کنم
میخوام بدونم اگه عقیمشون نکنم حتما سرطان میگیرن یا اینکه احتمالش کمه
ومن اصلا نمیخوام خرگوشام بمیرن
سلام من یک گربه نر دارم دو روزه عقیمش کردم اما همچنان میو مبو میکند باید چه کاری انجام دهم ؟
دلایل هرچی باشه نباید در امور حیوانات دخالت کرد . این حیوانات جاندار هستند و حق زندگی دارند . نباید برای لذت بردن انسان عقیم شوند
هعی اگه حیونا زبون داشتن از این کارتون راضی بودن؟
همیشه میخوایم اونطوری که ما میخوایم حیونا باشن نه ا نطوری که حیون هستن ویژگی خودشون رو دارن
از عقیم سازی بسیار ناراحت شدم
فکن حیون بهت بگه چرا با من اینکار رو کردی منم حق دارم باهات اینکار رو بکنم؟