گیربکس دوکلاچه یکی از محبوب‌ترین انواع گیربکس‌های اتوماتیک در میان عاشقان دنیای خودرو محسوب می‌شود. گیربکس دابل کلاچ یا همان DCT به واسطه مزایای متعدد خود، اغلب در خودروهای اسپرت و پرتوان کمپانی‌های مشهوری همچون فولکس واگن، مرسدس بنز، آلفارومئو، پورشه و… مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع گیربکس که با نام جعبه‌دنده نیمه اتوماتیک نیز در میان خودروبازارن شناخته می‌شود، در واقع یک نوع گیربکس اتوماتیک است که از دو کلاچ مختلف برای تغییر گشتاور موتور استفاده می‌کند.
برخلاف آنچه که تصور می‌شود گیربکس DCT تکنولوژی تازه به دوران رسیده‌ای محسوب نمی‌شود و تاریخ ابداع آن به قبل از جنگ جهانی دوم بازمی‌گردد؛ در واقع اگر بخواهیم کمی دقیق‌تر بگوییم اولین سری جعبه‌دنده‌های دابل کلاچ در سال 1980 به مرحله تولید انبوه رسید.
مزایای فراوان گیربکس‌های دوکلاچه، ما را بر آن داشته تا در این مقاله از سری مقالات سایت شیپور، به بررسی این سیستم انتقال قدرت منحصربه‌فرد پرداخته و شما مخاطبین عزیز را با نحوه عملکرد و جزئیات آن آشنا کنیم. برای اطلاع از مزایای جعبه دنده‌های دوکلاچه، لطفا تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
نحوه عملکرد گیربکس‌های دوکلاچه
عملکرد گیربکس‌های دابل کلاچ به نوعی مابین گیربکس‌های اتوماتیک و دستی است. به این صورت که سیستم تغییر گشتاور دارای دو سیستم موازی است؛ یعنی برخلاف گیربکس‌های دستی (MT) که تمام دنده‌ها در یک شفت قرار داده می‌شوند، در جعبه دنده‌های DCT دنده‌های زوج بر روی یک شفت و دنده‌های فرد بر روی یک شفت دیگر قرار دارند و برای هر کدام نیز یک کلاچ جداگانه در نظر گرفته شده است. به طور مثال در خودرویی همچون آلفارومئو جولیتا که به یک گیربکس دابل کلاچ 6 سرعته مجهز شده است، برای دنده‌های زوج یعنی 2، 4 و 6 یک کلاچ جداگانه در نظر گرفته شده است و دنده‌های فرد به انضمام دنده عقب از یک کلاچ دیگر بهره می‌برند.
به منظور افزایش هرچه بیشتر سرعت تعویض دنده‌ها در اغلب گیربکس‌های DCT، شاهد این هستیم که کلاچ بزرگ‌تر با دنده‌های زوج و کلاچ کوچک‌تر با دنده‌های فرد درگیر خواهد شد. یکی دیگر از تفاوت‌های گیربکس‌های دو کلاچه با سایر جعبه‌دنده‌های متداول این است که در این نوع گیربکس‌ها اثری از مبدل گشتاور (Torque Converter) به چشم نمی‌خورد. در این نوع گیربکس‌ها پس از درگیر کردن هر دنده، کامپیوتر خودرو تشخیص می‌دهد که شما پس از این ممکن است به کدام دنده نیاز داشته باشد و کلاچ دوم را برای این منظور آماده می‌کند.
جعبه دنده‌های DCT از کلاچ‌های چندصفحه‌ای خیس یا دو کلاچ یک صفحه‌ای خشک استفاده می‌کنند. سیال موجود در کلاچ‌های چندصفحه‌ای خیس که معمولا در خودروهای قدرتمند و سوپر اسپرت مورد استفاده قرار می‌گیرد، مانع از ایجاد حرارت یا اصطکاک بیش از حد میان قطعات می‌شود. کلاچ‌های خشک هم که در مقایسه با کلاچ‌های خیس مصرف سوخت کمتری را برای خودرو به همراه دارند، معمولا در خودروهای شهری با توان خروجی متوسط مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور مثال در بازار کشور ما چری تیگو 7 یا هیوندای ولستر از این نوع کلاچ استفاده می‌کنند.
مزایای گیربکس دابل کلاچ یا دوکلاچه
همانطور که تا اینجای مقاله عنوان کرده‌ایم، جعبه دنده های دابل کلاچ در مقایسه با اغلب گیربکس‌های موجود، از مزایای متنوعی برخوردار است و بسیاری از نقص‌های موجود در این نوع گیربکس‌ها، در نمونه‌های DCT به چشم نمی‌خورد. در ادامه برخی از مهمترین مزایای گیربکس‌های دابل کلاچ را برایتان نام برده ایم:
-
مصرف سوخت کمتر
از آن جایی که جریان انتقال قدرت در خودروهای مجهز به گیربکس DCT به صورت مداوم و بدون اتلاف نیرو انجام می‌شود، مصرف سوخت خودروهای دارای این نوع جعبه دنده به‌طور قابل‌توجهی کمتر از خودروهای مجهز به گیربکس‌های دستی یا اتوماتیک قدیمی است.
-
تعویض دنده سریع
به حداقل رساندن فاصله زمانی بین تعویض‌دنده‌ها یکی از اصلی‌ترین مزایای گیربکس‌های دوکلاچه است که باعث شده این نوع گیربکس در خودروهای اسپرت و پرشتابی همچون آلفارومئو 4C، مرسدس بنز CLA 45، پورشه 911 کررا و نیسان GTR مورد استفاده قرار گیرد. به طور میانگین سرعت تعویض دنده در گیربکس‌های دوکلاچه برابر ۸ میلی‌ثانیه است که بسیار سریع‌تر از انواع گیربکس‌های اتوماتیک به نظر می‌رسد.
-
افزایش لذت رانندگی
یکی از بهترین مزیت‌های گیربکس‌های DCT، تجربه رانندگی لذت‌بخش است. عملکرد دقیق و سریع گیربکس‌های دوکلاچه در کنار شتاب‌گیری‌های هیجان‌انگیز خودروهای مجهز به این نوع گیربکس‌ها، می‌تواند لذت رانندگی را چند برابر کند؛ همچنین گیربکس‌های DCT این قابلیت را در اختیار راننده قرار می‌دهند که علاوه بر استفاده از این نوع گیربکس‌ها در رفت و آمدهای روزمره خود، با تعویض دنده از طریق شیفترهای پشت فرمان، در صورت لزوم رانندگی هیجان انگیزی را تجربه کند.
در کنار تمامی مزایایی که برای گیربکس‌های دوکلاچه نام برده شد، این نوع گیربکس‌ها از معایبی نیز برخوردارند. از جمله معایب گیربکس‌های DCT می‌توان به ابعاد نسبتا بزرگ و همچنین وزن بالای این نوع گیربکس‌ها اشاره کرد. علاوه‌بر این گیربکس‌های دوکلاچه هزینه طراحی و تولید بسیار بالایی برای خودروسازان به همراه دارند. از طرفی پیچیدگی‌های فنی موجود در این نوع گیربکس‌ها باعث شده است تا هزینه تعمیر و نگهداری آن‌ها نسبت به نمونه‌های AMT یا CVT بسیار بالاتر باشد.