بیشک خرید ملک یکی از لذتبخشترین تجربیات برای زندگی هر فرد به شمار میرود؛ اکثر افراد پس از سالها تلاش و پسانداز اقدام به خرید ملک میکنند و حداقل انتظار آنها از این معامله به دست آوردن سرمایهای مفید و سرپناهی امن برای ادامه زندگیشان است. متاسفانه در اکثر مواقع به علت عدم آگاهی کافی، اعتماد بیجا، طمع و حتی عجله نابجا اتفاقات ناخوشایندی در معاملات املاک رخ میدهد که گاهی منجر به بر باد رفتن تمامی سرمایه خریدار یا فروشنده خواهد شد.
از آنجایی که خرید ملک معامله نسبتا پیچیدهای محسوب میشود، یک مشاور یا وکیل باتجربه میتواند با بررسی مدارک و شواهد موجود کمک بزرگی برای شما باشد؛ اما چنانچه به هر دلیلی ترجیح میدهید که برای خرید ملک تنها به دانستهها و تجربیات شخصیتان تکیه کنید، ما به شما مطالعه این مقاله را پیشنهاد میکنیم. در ادامه با تیم تولید محتوا شیپور همراه باشید تا با نکات حقوقی هنگام خرید ملک آشنا شوید.
اساسیترین شروط قانونی یک معامله
سالانه شکایت مردمی متعددی در دادسرای عمومی به عنوان کلاهبرداری و دعاوی حقوقی در زمینه خرید ملک ثبت میشود. متاسفانه افراد زیادی به علت عدم آگاهی کافی از قوانین مربوط به خرید ملک قربانی سودجوییهای افراد کلاهبردار خواهند شد. شما به راحتی میتوانید با یادگیری برخی از قوانین مربوط به خرید ملک از وقوع چنین حوادث تلخی جلوگیری کنید. در ابتدا باید گفت اگر قرار باشد قولنامهای به صورت قانونی و کامل نوشته شود برقراری این چهار شرط در آن الزامی است:
- مقصد و رضا (طبق بند ۱ ماده ۱۹۰ قانون مدنی یعنی دو طرف معامله با رضایت کامل قرارداد را امضا کنند)
- اهلیت (بهموجب ماده ۱۹۰ قانون مدنی دو طرف معامله باید عاقل و بالغ باشند)
- معین بودن مورد معامله (طبق بنده ۳ ماده ۱۹۰ قانون مدنی دو طرف معامله باید برای موضوعی واحد قرارداد تنظیم و امضا کنند)
- مشروعیت (بر اساس بند ۴ ماده ۱۹۰ قانون مدنی معامله باید کاملا مشروع باشد و هر نوع معامله غیرشرعی بهموجب ماده ۲۱۷ قانون مدنی باطل است)
به غیر از این چهار مورد که صحت یک قرارداد را ازلحاظ قانونی برقرار میکند، هر قرارداد خرید ملک میتواند شامل یکسری شروط باشد؛ یعنی دو طرف معامله با توافق قبلی بر سر موضوع و یا موضوعاتی که از قبل مطرح شده است قراردادی را امضا میکنند؛ مثل شرط حق فسخ معامله، البته در شرایطی خاص این شروط ضمن قرار میتواند ازلحاظ قانونی رد شود و شرایط حق فسخ را برای طرف دیگر معامله به وجود بیاورد؛ مثل شرط مقتضای عقد، شرط غیرمقدور، شرط نامشروع و چند مورد دیگر.
صفر تا صد معامله خرید ملک
اگر قرار باشد به دنبال خرید خانه بروید از کجا شروع میکنید؟ بله درست است ابتدا باید هدف خود را برای خرید نوع ملک مشخص کرده و سپس با مراجعه به سایتهای معتبری مانند شیپور و دفاتر مشاوره املاک و همچنین کمی تحقیق و جستجو ملک مورد نظر خود را انتخاب کنید. به خاطر داشته باشید برای خرید ملک به غیر از جنبه ظاهری ساختمان به نوع سازه، مصالح به کار رفته در آن، قدمت ساختمان و سایر موارد هم دقت کنید. در نظر داشته باشید اگر در هنگام بازدید نهایی جایی از ملک مورد نظر نیاز به تعمیر، تخریب و یا بازسازی داشته باشد با فروشنده در میان گذاشته و به عنوان شرط در قولنامه ذکر کنید. حال باید ببینیم برای انجام یک معامله قانونی چه نکات حقوقی در زمینه خرید ملک را باید در نظر بگیریم:
- اصل بودن مدارک: در هنگام خرید ملک از فروشنده بخواهید با ارائه اصل مدارک شناسایی خود و همچنین اصل سند ملک در هنگام معامله حاضر شود.
- معامله با برگه وکالت: گاهی بنا به دلایلی صاحب اصلی ملک نمیتواند در هنگام معامله حاضر شود در این شرایط میتواند با وکالت دادن به فردی معتبر فرایند معامله ملک را پیش ببرد. در نظر داشته باشید برگه وکالت باید حتما دارای تاریخ و توسط دفتر اسناد رسمی تنظیمشده باشد.(طبق ماده ۶۵۶ قانون مدنی)
- داشتن سند رسمی: صد البته که خرید ملک با سند رسمی کاری بسیار عاقلانهتر و شایستهتر است، اما گاهی ملکی که برای خرید در نظر گرفتهاید فاقد سند رسمی است. در این حالت فروشند باید با ارائه سند مادر و برگه تفکیکی در هنگام معامله ملک حاضر شود.
سند مادر برگه بزرگی است که به غیر شرح توضیحات ملک متراژ کلی آن را بیان میکند؛ هر سند مادر توسط تقسیمنامه و یا فروش نامه به قطعات کوچکتر تقسیم میشوند.
- تنظیم قرارداد فروش: مبایعهنامه، قولنامه، قرارداد فروش همگی به دو صورت رسمی و غیر رسمی تنظیم میشوند (ماده ۶۲ قانون دائمی شدن برخی احکام برنامه توسعه)
رسمی: دو طرف معامله با مراجعه به دفتر ثبت اسناد رسمی برای تنظیم سند اقدام میکنند.
غیر رسمی: دو طرف معامله با مراجعه به مشاور املاک برگه مبایعه نامه را تنظیم و امضا میکنند.
- سند زدن و دریافت سند جدید: برای خرید ملک و دریافت سند قطعی باید فروشنده علاوه بر مراجعه به دفتر ثبتاسناد؛ برگه مفاصاحساب دارایی و شهرداری، قولنامه بنگاه، استعلام سند را همراه خود آورده و ضمن پرداخت هزینه دفتر ثبتاسناد، مدارک فوق را به خریدار تحویل دهد. خریدار میتواند با در دست داشتن همین مدارک برای دریافت سند جدید اقدام کند. (بر اساس ماده ۲۲ قانون ثبت مالک ملک کسی است که ملک بهطور رسمی در دفتر ثبتاسناد به نام ایشان ثبتشده باشد).