سمساری یا دلالی، برعکس شکل عتیقه نامش، هنز هم در دنیا شغل سرپاییی به حساب میآید و برعکس آنچه ممکن است فکر کنید. فرهنگ مطلوب و درآمد خوبی هم دارد.
از سمساری که میگوییم یاد سماور میافتیم. شاید دلیلش دیدن سماورهای قدیمی داخل سمساریها باشد. و یا شاید دچار اشتباه لغوی میشویم. فرهنگ سمساری البته ریشه خودش را دارد. ریشهای که به بازرگانان قدیمی برمیگردد. شاید اگر از فرهنگ سمساری سردربیاورید، بدتان نیاید برای بازنشستگی، چنین شغلی برای خودتان دست و پا کنید.
ریشه فرهنگ سمساری در زبان فارسی
سمساری یک واژه عربی است. ریشه آن کلمه سمر است. سمسار در عربی به معنای واسطه یا دلال است. از نظر فرهنگی نیز کشورهای عربی به دلیل پیشینه تجارت دلالهای معروفی داشتهاند. کلمه سمساری از عربی وارد فارسی شده است.
ریشه تاریخی فرهنگ سمساری
از دلالی که صحبت به میان میآید باید مشخص کنیم منظور از فرهنگ دلالی چیست. دلالی یک جور واسطه گری است. به شکل مشخص، سمساری از فرهنگ واسطهگری برای کسب پول میآید. در مبادله کالا به کالا که بین سومریها و تمدنهای ابتدایی جریان داشته، اگر کسی کالای مورد نیازی نداشت، یک نفر واسطه یا سمسار میشد تا به جای آن فرد، کالای مورد نیاز فرد دیگر را ارائه بدهد و در عوض، چند کالای غیر ضروری را از او میگرفت. این سمسار یا دلال، معمولا بیشتر از مردم دیگر این طرف و آن طرف میرفت و فرهنگ پیدا کردن مشتری برای انواع و اقسام کالا را بلد بود.
فرهنگ سمساری در چین و مصر
چین و مصر دنیای باستان، از آن جوامع مشهور در زمینه تجارت بودند. چینیها از همان ابتدا فرهنگ خاصی در زمینه تبدیل وسایل به درد نخور به پول داشتند. آنها مبتکر اولیه سمساری به شکل امروزی بودند. به این شکل که در شهر راه می افتادند و به خانه مردم سر میزدند و اگر کسی از حکومت پول یا وام میخواست، بابت برداشتن یک وسیله از خانه آنها این وام را پرداخت میکردند.
مصریها همین کار را به شکل کاروان انجام میدادند. آنها تجار ثروتمند را با خود همراه میکردند. در هر شهر یا دیاری که کاروان میرسید بازارچهای برپا بود. دلالها یک تاجر را مسئول پرداخت وام میکردند، سپس یک وام را به چند نفر میدادند و در اعضای آن، کالاهای با ارزش فرهنگی، صنایع دستی و یا پارچه دریافت میکردند. داستان قالیچه پرنده و چراغ جادو هم از همین سمساریهای پارسی-عربی-هندی شکل گرفته است.
از فرهنگ یونان باستان تا ممنوعیت سمساری در دوران کلیسا
در تمدن و فرهنگ یونان و روم، تجارت کاملا رسمی و مراکز سمساری، دلالی یا وام به شکل سازماندهی شده کار میکردند. اولین شکل مغازههای سمساری امروزی، در یونان باستان رواج داشت. افرادی که به پول یا وام نیاز داشتند، وسایل خانه خود را به سمساریها یا پان شاپهای آتن میبردند. در آنجا، متخصص ارزشگذاری بر وسایل، بابت برداشتن وسیله شخص، یک پول را امانت به او تحویل میداد. اگر وسیله شخص در مدت معلومی به فروش میرفت، این پول نزد خریدار باقی میماند. در غیر این صورت، خریدار باید وام را با سود به سمسار برمیگرداند.
همین فرهنگ سود گیری باعث شد تا با ظهور مسیحیت و رواج کلیسا، سمساری غیرقانونی و غیر شرعی اعلام شود. با قدرت گرفتن کلیسا در غرب، کلیسا خودش شکل جدیدی از فرهنگ سمساری به راه انداخت. شکلی که در تاریخ کم کم باعث افت قدرت کلیسا شد. زیرا کلیسا قصد داشت همه دلالها و واسطهها را حذف کند و به نام دین، همه اموال افراد را تصاحب کند. اما هر قدرت زوری پایانی دارد.
فرهنگ عتیقهخری، سمساران یهودی
یهودیها فکر اقتصادی قوی دارند. آنها در غرب خیلی زود متوجه یک موضوع شدند. افراد در زندگی، زودتر از چیزی که فکرش را بکنید، ارزش طولانی مدت یک شی را نادیده میگیرند. پان شاپها یا سمساریهای امروزی توسط یهودیها در نیویورک شکل گرفت. آنها به دلیل هوشی که در یافتن ارزش واقعی اجناس داشتند، خیلی راحت یک جنس نادیدهگرفته شده در خانه را به بهای پایین، اما راضی کننده میخریدند و بعد آن را به خریدار جنس شناس با بهای بسیار بالایی میفروختند. همین تفکر، بنیان وال استریت و ارزش سهامگذاری در فرهنگ امریکا را شکل داد.
فرهنگ سمساری، از وانتی تا شیپور!
اگر برایتان سوال پیش آمده که آیا هنوز هم سمسارها وجود دارند و یا فرهنگ سمساری رو به زوال است یا خیر، پاسخ جالبی پیش روی شماست. سمساری به جز در برهه خاصی از تاریخ، شغل متداولی نبوده است. اما سمسارها در همه جای دنیا نقش اقتصادی مهمی در کشور دارند. دلالها ارزشگذاران واقعی در اقتصاد جوامع هستند. شاید امروز سمسارهای پشت وانت یا تجار کاروانی مثل قبل مرسوم نباشند، اما همین افراد کار خودشان را در سایتهای مربوطه دنبال میکنند. حتی پررونقتر از قبل!
توضیح کاملی بود، چه وقت وارد ایران شد؟
یک وانتی سمسار هست که روزی تقریبا 10 دفعه از تو کوچه ما رد میشه، همیشه هم پشت وانتش خالیه.
خلاصه آسایش از ما گرفته، نمیدونم باید چکارک کنم از شرش خلاص بشم.