شاید این موضوع را زیاد شنیده باشید که برخی افراد اعلام می‌کنند، امکان سواری با برخی موتورسیکلت‌ها و آن هم بدون گواهینامه وجود دارد و خصوصا این را در مورد موتورهای برقی اعلام می‌کنند. اگر برای شما نیز این سوال پیش آمده که آیا بدون گواهینامه می‌توان سوار موتور شد و از این وسیله استفاده کرد یا خیر، می‌توانید در این مقاله ما را همراهی کنید تا به جواب این سوال برسید.
برای سواری با تمام موتورسیکلت‌ها نیاز به گواهینامه داریم؟
این یک باور غلط است، که برای سواری با موتورسیکلت نیاز به گواهینامه ندارید. در واقع این گفته که برای راندن برخی موتورسیکلت‌ها نیاز به گواهینامه ندارید، کاملا اشتباه است و بر اساس قوانین راهنمایی و رانندگی، برای راندن تمام وسایل نقلیه اعم از انواع موتور سیکلت، انواع خودروهای سبک، سنگین و نیمه سنگین به گواهینامه نیاز داریم.
موضوعی که این روزها بسیار دیده می‌شود و بسیاری از مردم در زمان خرید موتور وسپا درباره آن حرف می‌زنند، عدم نیاز به گواهینامه برای رانندگی با موتورسیکلت‌های برقی است. این موضوع نیز از پایه و اساس اشتباه است و برای رانندگی با هر موتورسیکلتی از جمله موتورسیکلت‌های برقی هم، نیاز به گواهینامه خواهید داشت.
به این ترتیب، همان‌طور که برای گواهینامه خودرو اقدام می‌کنید، لازم است که برای موتورسیکلت نیز مراحل لازم را طی کنید چرا که گواهینامه موتورسیکلت یک گواهینامه جداگانه است. درست مانند گواهینامه انواع خودرو نیز، شما باید در کلاس‌های آموزشی شرکت کنید و بعد از انجام آزمون‌های عملی و کتبی، گواهینامه موتورسیکلت را دریافت کنید. البته، نمی‌توان این موضوع را انکار کرد که آزمون عملی برای دریافت گواهینامه موتورسیکلت کمی سخت‌تر از آزمون شهر برای گواهینامه خودرو است و به همین خاطر، بسیاری از افراد پس از خرید موتور سیکلت قید دریافت گواهینامه را می‌زنند، که این کار بسیار خطرناکی است. سوار شدن موتورسیکلت بدون داشتن گواهینامه تخلف محسوب می‌شود و جرائمی دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
جریمه و حکم سوارشدن موتور بدون گواهینامه
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، عدم داشتن گواهینامه در زمان رانندگی با موتورسیکلت، تخلف محسوب می‌شود و جرائمی برای آن در نظر گرفته شده است. جرائم مربوط به نداشتن گواهینامه موتور، بسیار شبیه به جرائمی است که راهنمایی رانندگی برای خودرو در نظر گرفته است. بنابراین، راندن موتورسیکلت بدون گواهینامه مشمول جرائمی نظیر توقیف موتور و همچنین معرفی راننده به مراجع قضایی می‌شود.
بر اساس ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی:
اگر فردی بدون داشتن گواهینامه از وسایل موتوری (که نیازمند داشتن گواهینامه مخصوص هستند) استفاده کند، مجرم شناخته شده و برای بار نخست به حبس تعزیری تا دو ماه یا جریمه نقدی و یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. در صورت ارتکاب مجدد این جرم، فرد خاطی به دو تا شش ماه حبس محکوم می‌شود، هرچند که بر اساس قانون می‌توان این میزان حبس را به جزای نقدی تبدیل کرد.
جرائم بالا تنها برای زمانی است که شما بدون گواهینامه با موتورسیکلت رانندگی کنید. اما اگر در زمان راندن موتور اتفاقی برای شما رخ دهد و با فردی تصادف کنید، شرایط تغییر خواهد کرد.
طبق قانون اگر هنگام رانندگی بدون گواهینامه با موتورسیکلت تصادفی رخ دهد و منجر به آسیب فیزیکی شود، فردی که بدون گواهینامه روی موتور بوده است به مدت ۱ الی ۵ سال از رانندگی محروم خواهد شد و این تنها بخشی از مجازاتی است که برای او در نظر گرفته شده است. مسلما فرد خاطی باید هزینه و خسارتی را به فرد آسیب‌دیده پرداخت کند که در صورت وجود بیمه‌نامه برای موتور، این هزینه توسط شرکت بیمه مربوطه پرداخت خواهد شد.
اما در بدترین حالت اگر در زمان رانندگی بدون گواهینامه با موتور، فرد دچار آسیب شدید شود و حتی تصادف منجر به مرگ شود، قانون‌گذار این قتل از نوع شبه عمد می‌داند. مطابق ماده ۷۲۳، ۷۱۴ و ۷۱۸ قانون مجازات اسلامی، مجازات فرد خاطی برای چنین شرایطی شامل موارد زیر می‌شود:
- پرداخت دیه کامل فرد مقتول
- تحمل حبس دوماهه یا جزای نقدی معادل
- تحمل حبس حداقل دوساله
چگونه می‌توان گواهینامه موتورسیکلت گرفت؟
مراحل دریافت گواهینامه موتورسیکلت درست مانند گواهینامه انواع خودرو است. برای شروع، باید در یک آموزشگاه معتبر ثبت‌نام کنید. فقط نباید فراموش کنید که دریافت گواهینامه موتورسیکلت برای افراد بالای ۱۸ سال امکان‌پذیر است و این یکی از مهم‌ترین شروط برای گواهینامه موتور است. از دیگر شروط مهم می‌توان به داشتن کارت پایان خدمت یا گواهی موقت تحصیلی و داشتن گواهی سلامت جسم و و روح اشاره کرد.
پس از ثبت‌نام در آموزشگاه، باید در کلاس‌های آیین‌نامه شرکت کنید. مرحله بعد، آموزش رانندگی با موتورسیکلت است که توسط مدرسین آموزشگاه و به‌صورت عملی انجام می‌شود. در نهایت، آزمون رانندگی توسط افسر نیروی راهنمایی و رانندگی انجام می‌شود که مهم‌ترین فاکتورها در این آزمون، وجودِ کنترل کامل روی موتورسیکلت، تسلط بر گاز و ترمز، حرکت بین موانع و حفظ خونسردی هنگام موتورسواری هستند.
بسیاری این آزمون را بسیار سخت‌تر از آزمون رانندگی با خودرو می‌دانند و به همین خاطر است که بسیاری از افراد در این آزمون رد می‌شوند. اما اگر شما در این دسته نبودید و در این آزمون قبول شدید، گواهینامه موتورسیکلت برای شما صادر خواهد شد و می‌توانید موتورسیکلت دلخواه را خریداری کنید و با آن در شهر برانید. اما در صورت رد شدن در آزمون نهایی، می‌توانید با تمرین و تسلط بیشتر مجددا در آزمون شرکت کند.
نوع گواهینامه مورد نیاز برای موتورسیکلت‌های مختلف با قدرت موتور بالا
برای سواری با موتورسیکلت نیز دو مدل گواهینامه وجود دارد که این گواهینامه‌ها بر اساس قدرت موتور طبقه‌بندی می‌شوند. در واقع، معیار سنجش راهنمایی رانندگی میزان مهارت و تسلط افراد برای راندن موتورها با قدرت مختلف است. انواع گواهینامه‌های موتورسیکلت به موارد زیر تقسیم می‌شوند:
- گواهینامه الف_۲ برای راندن موتورهای ۲۵۰ سی سی و کمتر
- گواهینامه الف_۳ برای استفاده از موتورهای قدرتمند بالای ۲۵۰ سی سی
نکته مهم در دریافت گواهینامه الف_۳ این است که باید یک سال از اخذ گواهینامه الف_۲ گذشته باشد و یک بار دیگر در آزمون شهر شرکت کنید.
جمع‌بندی
چیزی به‌عنوان عدم نیاز به داشتن گواهینامه برای راندنِ موتور وجود ندارد و تمام این صحبت‌هایی که درباره عدم نیاز به گواهینامه برای برخی موتورها زده می‌شود، اشتباه است. از منظر قانون، تمام افراد برای رانندگی با هر وسیله نقلیه‌ای نیاز به دریافت گواهینامه دارند، تا در زمان بروز حادثه در زمان رانندگی، با مشکلات قانونی مواجه نشود. راندن موتورسیکلت در انواع مختلف بدون گواهینامه، جرم است و قانون‌گذار جرائم سنگینی را برای این جرم در نظر گرفته است که در این مقاله به آنها اشاره کردیم.