اگر هنگام تعویض تایرها با یک مکانیک صحبت کرده یا تجربه نگهداری از خودرو را داشته باشید، حتما می‌دانید که باید لاستیکهای خودرو را در فواصل زمانی خاصی جابه‌جا کرد. جابه‌جایی لاستیکهای خودرو امری است که از گذشته بر انجام آن توصیه می‌شده و هم‌اکنون نیز با وجود بهبود فناوری ساخت تایر همچنان انجام این مورد لازم است. در مطلب پیش رو تصمیم داریم تا به بررسی این عمل بپردازیم و دلایل جابه‌جایی لاستیکهای خودرو را مورد بررسی قرار دهیم. در ادامه با ما همراه باشید.
جابه‌جایی لاستیکهای خودرو، تضمین ایمنی و کاهش استهلاک
جابه‌جایی لاستیکهای خودرو دلایل متعددی دارد. در نگاه اول انجام این کار موجب می‌شود تا میزان استهلاک تایرها به یک میزان تقسیم شده و عمر آن‌ها به‌صورت کلی افزایش یابد. این کار علاوه بر کاهش هزینه‌های مالک در طولانی مدت مزیت بزرگ‌تری نیز دارد و آن افزایش ایمنی خودرو است.
بهره‌مندی یک خودرو از تایرهای سالم ضامن حفظ سلامت وسیله نقلیه است و علاوه برآن موجب کاهش فرسایش قسمت‌های مرتبط با لاستیک‌ها می‌شود. این عمل مخارج ناخواسته و خسارت‌های نامحسوس خودرو را به حداقل رسانده و ضریب اطمینان آن را افزایش می‌دهد. به‌طور کلی می‌توان گفت جابه‌جایی لاستیکهای خودرو موجب افزایش ایمنی وسیله نقلیه و کاهش استهلاک آن می‌شود.
چرا جابجایی لاستیکهای خودرو ضرورت دارد؟
اگر با خودروهای موجود در بازار ایران آشنایی داشته باشید، می‌دانید که اکثر آن‌ها دیفرانسیل جلو هستند. در نتیجه لاستیک‌هایی که محور جلو خودرو را به حرکت درمی‌آورند وظیفه سنگین‌تری نسبت به لاستیکهای محور عقب دارند. این تایرها علاوه برآن‌که باید گشتاور تولیدی موتور را تحمل کرده و از طریق ایجاد اصطکاک خودرو را به حرکت درآورند، وظیفه فرمان‌پذیری خودرو را نیز برعهده دارند و در هنگام چرخش به طرفین یا پارک کردن نقش حیاتی ایفا می‌کنند.
در نتیجه استهلاک تایرهای محور جلو بسیار زیاد است و در مقایسه با تایرهای عقب که فقط وظیفه چرخیدن را برعهده دارند، متحمل فشار بیشتری می‌شوند. بنابراین اگر مدت زمانی پس از خرید تایرهای نو برای خودرو، وضعیت آن‌ها را در دو محور جلو و عقب مورد بررسی قرار دهید، متوجه تفاوت‌های آن‌ها در میزان فرسایش خواهید شد. تمامی موارد گفته شده دست به دست هم خواهند داد تا تایرهای جلو خودرو شما بیشتر از تایرهای عقب فرسوده شوند و به همین سبب در مدت کوتاه‌تری نیاز به تعویض خواهند داشت. برای جلوگیری از این اتفاق و تحمیل هزینه‌های اضافه به مالک، توصیه می‌شود تا تایرهای خودرو در فواصل زمانی مشخص و به روش‌های گوناگون تعویض شوند.
آشنایی با انواع مدل‌های جابه‌جایی لاستیکهای خودرو
همان‌طور که کمی قبل گفته شد در اکثر خودروهای بازار ایران که دیفرانسیل جلو هستند، فرسایش تایرهای جلو سریع‌تر اتفاق می‌افتد. به همین دلیل تایرهای محور جلو باید با تایرهای محور عقب تعویض شوند و جابه‌جایی لاستیکهای یک محور باهم نتیجه خاصی به دنبال ندارد. حتی این کار ممکن است مضر واقع شده و استهلاک تایرها را افزایش دهد. تایر هر چرخ در گذر زمان ساییده شده و الگوی خاصی در عاج آن شکل می‌گیرد. تعویض تایرهای یک محور ممکن است این الگو را به هم زده و در نتیجه میزان فرسایش لاستیک را افزایش دهد.
البته این عمل به صورت کلی مضر نیست و در مورد برخی از خودروها توصیه می‌شود. برای مثال برخی خودروهای عضلانی آمریکایی که دیفرانسیل عقب بوده و در محور عقب از رینگ‌های بزرگ‌تری استفاده می‌کنند، نیاز به جابه‌جایی لاستیک‌ها در هر محور خواهند داشت. با این حال مساله فوق در مورد خودروهای دیفرانسیل جلو به‌گونه‌ای متفاوت تفسیر می‌شود و بهتر است قبل از جابه‌جایی ضربدری یا نیمه ضربدری لاستیکهای جلو و عقب، با یک مکانیک خبره مشورت کنید.
مدل مرسومی که برای جابه‌جایی لاستیکهای خودرو توصیه می‌شود در ادامه شرح داده خواهد شد. در این مدل تایرهای هر سمت خودرو می‌بایست با یکدیگر تعویض شوند. یعنی تایر عقب سمت راست به جای تایر جلو سمت راست و تایر عقب سمت چپ به جای تایر جلو سمت چپ بیاید. به‌طور معمول خودروسازان توصیه می‌کنند تا جابه‌جایی تایرهای خودرو در هر 10 یا 15 هزار کیلومتر صورت گیرد. برای انجام عمل جابه‌جایی نیز بهتر است تا به یک آپاراتی مراجعه کنید و علاوه بر تعویض تایرها، فشار باد آن‌ها را نیز تنظیم نمایید.
البته مدل‌های دیگری نیز علاوه بر مدل مرسوم برای جابه‌جایی لاستیکهای خودرو وجود دارد. در مدل دوم لاستیکهای عقب هر سمت به جای لاستیک جلو آن سمت قرار می‌گیرند، اما لاستیکهای جلو به صورت ضربدری جایگزین لاستیکهای عقب می‌شوند. به این‌گونه که لاستیک جلو سمت راست به جای لاستیک عقب سمت چپ قرار خواهد گرفت.
در مدل سوم فرآیند تعویض به‌صورت کاملا ضربدری بوده و هر تایر با تایر روبرویی در قطر خودرو جابه‌جا می‌شود؛ یعنی لاستیک عقب سمت راست به‌جای لاستیک جلو سمت چپ قرار خواهد گرفت.
در مدل چهارم نیز لاستیکهای جلو به‌جای لاستیکهای عقب همان سمت قرار می‌گیرند، اما عمل جابه‌جایی لاستیکهای عقب با لاستیکهای جلو به صورت ضربدری صورت می‌پذیرد.