تسمه تایم قطعه‌ای کاربردی و مهم در موتور خودرو است که در مدت زمان‌های مشخص نیاز به تعویض دارد؛ زیرا که با پارگی یا فرسوده شدن آن، ممکن است که به تک‌تک قطعات موتور آسیب برسد. هر راننده‌ای باید اطلاعات کافی در خصوص تسمه تایمینگ داشته باشد تا در صورت بروز هرگونه ایراد در آن، به سرعت متوجه شده و نسبت به جایگزین کردن آن با یک تسمه تایم جدید اقدام کند.
در ادامه با ما همراه باشید تا با پاسخ دادن به مهم‌ترین سوال‌ها در این باره، شما را یاری رسانیم؛ سوال‌هایی مانند چه زمانی اقدام به تعویض تسمه تایم کنیم؟ عملکرد آن به چه صورت است؟ نشانه‌های فرسودگی و پاره شده تسمه تایمینگ چیست؟ طول عمر تسمه تایم چقدر است؟
وظیفه و نحوه کار تسمه تایم
عامل اصلی محرک خودرو، نیرویی است که در اثر سوختن بنزین تولید می‌شود؛ فرآیند تولید این نیرو در چهار عمل اصلی مکش، تراکم، انفجار و تخلیه در موتور ماشین‌های بنزینی خلاصه می‌شود. تسمه تایم یک قطعه پلاستیکی ارزان و مهم است که در فرآیند هر چهار عملیات، تاثیر خود را می‌گذارد.
تسمه، میل سوپاپ را به میل لنگ وصل کرده تا عمل باز و بسته شدن دریچه سوپاپ را در فاصله‌های زمانی مشخص و هماهنگ با موقعیت قرارگیری پیستون‌ها انجام دهد؛ در واقع وظیفه تسمه تایمینگ، برقراری هماهنگی بین میل سوپاپ و میل لنگ است. با خراب‌شدن این قطعه پلاستیکی، زمان‌بندی مذکور دچار اختلال شده و دیگر موتور به درستی کار نخواهد کرد؛ بنابراین هرگز تعویض تسمه تایم را به تعویق نیندازید.
پاره شدن تسمه تایم
با پاره شدن قطعه حیاتی و حساس تسمه تایمینگ، زمان‌بندی باز و بسته شدن سوپاپ‌ها از حالت استاندارد خارج شده و پیستون و سوپاپ‌ها با هم برخورد می‌کنند؛ در نتیجه این برخورد، به دلیل ورود نامنظم اکسیژن و سوخت به سیلندر، صدای عجیب و بلندی از موتور شنیده می‌شود و تامین انرژی پیشرانه مختل می‌شود.
توجه داشته باشید که تمامی خودروها، عکس‌العمل یکسانی هنگام پاره شدن تسمه تایم ندارند؛ به طور مثال زمانی که این اتفاق در پرایدهای قدیمی می‌افتد، فقط موتور خاموش شده و هیچ آسیبی به سرسیلندر نمی‌رسد؛ زیرا که پیستون‌ها با سوپاپ هیچ برخوردی ندارد، اما در خودروهای دیگری همچون سمند با پارگی تسمه، سوپاپ‌ها با پیستون سایش پیدا کرده و ممکن است که ماشین شما را با خرابی در قطعات سرسیلندر و سوپاپ‌ها مواجه کرده و در نتیجه خسارات فراوانی را برای خودرو شما به همراه داشته باشد.
زمان تعویض تسمه تایم
بازه زمانی تعویض این قطعه در هر خودرویی متفاوت است و از طریق دفترچه راهنما به اطلاع خریدار می‌رسد؛ اما به طور معمول تعویض تسمه تایم، شش سال بعد از زمان تولید وسیله نقلیه و بین 60 تا 120 هزار کیلومتر برای خودروهای کارکرده است.
پیشنهاد ما به شما این است که اندکی پیش از رسیدن تاریخ انقضا تسمه تایمینگ، اقدام به تعویض آن کنید؛ زیرا که در شهرهای بزرگ و پرترافیک، ماشین مدت زمان‌های زیادی را به صورت درجا کار می‌کند.
طول عمر تسمه تایمینگ در ماشین‌های تولید داخل
| ردیف | خودرو |
عمر مفید تسمه تایم (هزار کیلومتر) |
| 1 | پراید131 | 80 |
| 2 | پژو 206 تیپ 2 | 70 |
| 3 | ریو | 65 |
| 4 | زانتیا | 65 |
| 5 | 206 تیپ 5 | 60 |
| 6 | پژو 405 | 60 |
| 7 | رانا | 60 |
| 8 | تندر 90 | 45 |
علائم فرارسیدن زمان تعویض تسمه تایم
توجه به سلامت و عملکرد صحیح تسمه تایمینگ از مواردی است که هر راننده‌ای باید آن را مدنظر قرار داده و هنگام بروز هر یک از نشانه‌های زیر، بررسی‌های لازم را انجام دهد تا در صورت نیاز، اقدام به جایگزین کردن آن با یک قطعه جدید کند.
1) میزان زیاد دود خروجی از اگزوز
یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های ایراد در تسمه تایم، دود زیادی است که هنگام رانندگی از اگزوز خودرو خارج می‌شود؛ زیرا که موتور در درگیر شدن با تسمه معیوب، برای به حرکت درآوردن قطعات خود نیاز به تلاش بیشتری دارد که این تلاش، منجر به خروج دودی بیش از حد استاندارد از پیشرانه می‌شود.
2) از بین رفتن و فرسودگی دندانه‌ها
در برخی از خودروها، دندانه‌های تسمه تایم با سرعت بیشتری نسبت به زمان استاندارد آن، دچار خوردگی و نابودی می‌شوند. در این شرایط با فرسودگی دندانه‌ها، عملکرد این قطعه پلاستیکی دچار مشکل شده و زودتر از تاریخ انقضا به تعویض آن، نیاز می‌شود.
3) صدای عجیب موتور
پیش از این‌که تسمه تایم در معرض پارگی قرار بگیرد؛ موتور هنگام رانندگی به خصوص در سرعت بالا، صداهای عجیبی شبیه به قیژ قیژ از خود تولید می‌کند. با شنیدن همچین صدایی، خیلی زود از رانندگی دست کشیده و قطعه مذکور را بررسی کنید تا در صورت لزوم، تعویض شود.
4) مشکل در استارت خودرو
در صورتی که زمان‌بندی باز و بسته شدن دریچه مربوط به سوپاپ‌ها به دلیل وجود تسمه تایم معیوب، دچار اختلال شود؛ استارت خودرو به درستی کار نمی‌کند. البته در نظر داشته باشید که مورد ذکر شده، تنها دلیل بروز مشکلات در روشن شدن ماشین نیست.
5) افزایش بی‌رویه دور موتور
در صورتی که تسمه تایمینگ خودرو شما شٌل شده یا دندانه‌های آن از بین رفته باشد؛ دور موتور، زمان حرکت با سرعت بالا به رقم دو تا چهار هزار خواهد رسید که این مورد منجر به اختلال در تنظیمات موتور می‌شود.