نگاهی به بهترین اتوبوس‌های سیستم حمل و نقل ایران

حمل و نقل جاده‌ای قدیمی‌ترین و در دسترس‌ترین سیستم حمل و نقل در ایران است که امکان جابجایی بار و مسافر در سرتاسر کشور پهناور ما را امکان‌پذیر می‌کند. در عین حال ارزان‌ترین راه برای جابجایی مسافر ناوگان حمل و نقل جاده‌ای است و هرساله میلیون‌ها نفر از طریق اتوبوس‌های بین‌شهری در ایران سفر می‌کنند.

نخستین بار در دوران قاجار اتوبوس به ایران آمد. این وسیله نقلیه توسط یک تاجر بلژیکی به ایران وارد شد و در ادامه مورد استقبال ایرانیان قرار گرفت، تا جایی که توسط تجار ایرانی خریداری شده و به کار انداخته شد. استفاده از اتوبوس به تدریج در سیستم حمل و نقل ایران گسترش یافت و این ارابه‌های مکانیکی بزرگ جایگزین درشکه‌های سنتی شدند.

از زمان ورود اتوبوس به ایران تا به حال، خودروهای مختلفی از طریق سازندگان گوناگون در کشورمان حضور یافتند که برخی از آن‌ها سهم به‌ سزایی در به‌روزرسانی سیستم حمل و نقل جاده‌ای ایران داشتند. در این مطلب قصد داریم اتوبوس‌های تاریخ ساز کشور که زمانی ستون فقرات ناوگان حمل و نقل را تشکیل می‌دادند مورد بررسی قرار دهیم.

بنز 302

برادران خیامی با تاسیس شرکت ایران‌ ناسیونال خدمات گسترده‌ای را به صنعت خودرو ایران ارزانی داشتند. علاوه بر پیکان که شاهکار خودروسازی ایران در آن زمان محسوب می‌شد، این شرکت محصولاتی را نیز در کلاس خودروهای سنگین به بازار عرضه کرد. یکی از این محصولات که همانند پیکان تولید آن تا سال‌ها بعد ادامه یافت، اتوبوس مرسدس بنز O302 بود.

ایران ناسیونال در دهه 50 قراردادی با شرکت بنز داشت که مطابق آن می‌توانست محصولات سنگین و نیمه سنگین بنز را تولید کرده و به بازار عرضه کند. این محصولات نام آشنا بخشی از خاطرات هر ایرانی را تشکیل می‌دهند؛ البته همچنان تولید برخی از آن‌ها نظیر کامیون بنز 1924 ادامه دارد.

اتوبوس بنز 302 یادآور دوران کودکی، نوجوانی یا جوانی بسیاری از ایرانیان است. این خودرو در زمانی به بازار عرضه شد که تولیدکننده دیگری اقدام به عرضه اتوبوس نمی‌کرد؛ به‌ همین دلیل به صورت گسترده در سیستم حمل و نقل ایران به‌ کار گرفته شد. بنز 302 تا اوایل دهه هفتاد خورشیدی روی خط تولید قرار داشت و همانند بسیاری دیگر از محصولات داخلی تحت فیس‌لیفت قرار گرفت. 5 اتاق مختلف بر مبنای شاسی و قوای فنی بنز 302 در بازار عرضه شدند که معروف‌ترین آن‌ها اتوبوس‌های ایران پیما هستند و به فیس کادیلاکی در بازار شهرت دارند.

ولوو B7 تیپ یک

شرکت اتوبوس‌سازی رانیران از ابتدای دهه هفتاد شمسی به حوزه خودروسازی ایران پا گذاشت. این شرکت امتیاز تولید محصولات ولوو را در اختیار گرفت و سهم بزرگی در نوسازی ناوگان فرسوده اتوبوس‌رانی ایران داشت. تمرکز زیاد بر بنز 302 که خودرویی مربوط به دهه هفتاد میلادی می‌شد، موجب عقب ماندن سیستم حمل و نقل ایران نسبت به دیگر کشورها شده بود. در همین راستا محصولات تازه نفس رانیران توانستند جانی تازه به حمل و نقل جاده‌ای ایران بدهند.

ولوو B7 تیپ یک یا سوپر سالن محصولی جدید بود که از دهه هشتاد شمسی اوضاع پایانه‌های مسافربری کشورمان را تغییر داد. این اتوبوس با چهره‌ای کاملا متفاوت و امکانات رفاهی خوب، با شرایط منعطف به خریداران واگذار می‌شد. تمامی این موارد موجب شدند تا ولوو B7 سوپر سالن به یک‌باره مورد توجه قرار گیرد و با سرعت قابل توجهی جایگزین بنز 302‌های از نفس افتاده شود. این خودرو تا میانه دهه هشتاد فروش خوبی داشت، اما به‌ دلیل ورود رقبای جدیدتر نظیر بنز C457 ایران خودرو دیزل و اسکانیا کلاسیک از عقاب افشان تحت فشار قرار گرفت. ولوو B7 نیز اکنون به بخشی از خاطرات نوستالژیک ایرانیان بدل شده است.

اسکانیا مارال

اتوبوس‌های اسکانیا از دهه هشتاد با تلاش‌های شرکت عقاب افشان به کشورمان وارد شدند. اتوبوس‌های اسکانیا به‌واسطه استهلاک و هزینه نگهداری کمتر نسبت به رقبا مشهور هستند و به مرور جایگاه خود را در بازار مشخص کردند. اتوبوس‌های اسکانیا همواره زیر سایه رقیب اصلی خود یعنی اتوبوس‌های ولوو قرار داشتند، اما با ورشکستگی رانیران و عدم عرضه محصولات جدید ولوو به بازار، ورق برگشت.

اسکانیا 4212 با اتاق مارال نسخه به‌روزشده اسکانیا کلاسیک بود که هم‌اکنون یکی از مهم‌ترین وسیله‌های نقلیه حمل و نقل مسافرین ایران را تشکیل می‌دهد. این خودرو با تکیه بر ویژگی‌هایی همچون اتاق زیبا، امکانات رفاهی متعدد، شتاب و کشش خوب و گستردگی خدمات، فروش فوق‌العاده‌ای را تجربه کرد و به انتخاب اول رانندگان در سراسر کشور تبدیل شد. تولید رقیب ناکام این خودرو یعنی ولوو B9R از سال 92 متوقف شد و به اسکانیا مارال کمک کرد تا بدون مشکل به یکه‌تازی در بازار ادامه دهد.

با وجود عرضه اتاق جدید از اسکانیا 4212 موسوم به اسکانیا درسا، همچنان مارال مورد توجه رانندگان قرار داشته و به همین دلیل تولید آن همچنان ادامه دارد. شرکت عقاب افشان در نمایشگاه حمل و نقل اخیر از نمونه جدید اسکانیا مارال با استاندارد آلایندگی یورو 5 رونمایی کرد که امید می‌رود به تدریج جایگزین اتوبوس‌های قدیمی با استاندارد آلایندگی یورو 3 شود.

اسکانیا درسا

در کشور ما، شرکت اسکانیا یکی از برترین برندهای اتوبوس فعال است و تقریباً تمامی شرکت‌های اتوبوس‌بری بین‌شهری از آن استفاده می‌کنند. بدنه این اتوبوس‌ها با طراحی ساده و اروپایی توسط شرکت سوئدی طراحی و تولید شده و به کشور‌های دیگر از جمله ایران صادر می‌شود. شرکت عقاب افشان نیز در کشور ما، نمایندگی فروش اسکانیا را بر عهده دارد. اتوبوس‌های اسکانیای موجود در ایران بیشتر در سه مدل کلاسیک، مارال و درسا هستند و از میان این سه مدل، مدل‌های مارال و درسا کاربرد بیشتری دارند.

مدل درسا اسکانیا بهترین مدل اتوبوس‌های اسکانیا است و تجربه سفر با آن می‌تواند بسیار لذت‌بخش باشد. شرکت‌های مسافربری ایران برای مسافت‌های طولانی از این اتوبوس استفاده می‌کنند و برخی شرکت‌ها آن را اجاره نیز می‌دهند. موتور درسا اسکانیا با قدرت ۴۰۰ تا ۴۱۰ اسب بخار بسیار قوی است و از تکنولوژی پیشرفته‌ای برای بهبود راندمان و افزایش سوخت‌زنی بهینه استفاده می‌کند. این اتوبوس تنها در مدل VIP تولید می‌شود و ظرفیت آن ۲۵ نفر است. همچنین، دارای عایق‌بندی حرارتی و ویژگی‌های ایمنی بهتری نسبت به سایر مدل‌های اتوبوس‌های اسکانیا است. سواری با این اتوبوس نیز بسیار راحت و لذت‌بخش است. این سری از اتوبوس‌های اسکانیا دارای امکانات و تجهیزات خاصی مانند مانیتور جدا برای هر صندلی با قابلیت‌های بلوتوث و پخش موزیک از طریق هدفون و پخش ویدیو در اختیار دارند.

شاید این سوال برای شما ایجاد شده باشد که فرق اتوبوس معمولی و VIP چیست؟ اتوبوس VIP یا تشریفاتی اتوبوس‌هایی هستند که تعداد صندلی کمتری دارند و در نتیجه فضای بیشتری در اتوبوس دارد. علاوه بر این در بخش پایین صندلی‌ها یک زیرپایی قرار دارد که باعث راحتی بیشتر می‌شود.

مان Lion’s Coach

برند مان یکی از برندهای آلمانی در زمینه تولید ماشین‌های سنگین است و جزو برندهای محدود در سیستم حمل و نقل جاده‌ای ایران به شمار می‌رود. این برند در بازار ایران به‌صورت محدود حضور دارد و هر دو کامیون و اتوبوس‌های آن در ایران به‌ندرت دیده می‌شوند، اما این اتوبوس‌ها از کیفیت بسیار بالایی برخوردار هستند. شرکت یاوران خودرو شرق در ایران، محصولات قطعات این اتوبوس را وارد کرده و مونتاژ می‌کند. اتوبوس‌های برند مان دارای 47 صندلی هستند و دو یخچال (یکی در جلو و یکی در عقب) دارند. سیستم تهیه این اتوبوس‌ها عملکرد بسیار مطلوبی دارد و فضای مناسبی را برای مسافران فراهم می‌کند. این اتوبوس‌ها در بازار ایران به‌عنوان یکی از اتوبوس‌های بسیار عالی شناخته می‌شوند. مدل Lion’s Coach در کشور ما وجود دارد.

ویژگی‌های این اتوبوس عبارت‌اند از:

• موتور ۶ سیلندر، ۴۴۰ اسب بخار نیرو و ۲۱۰۰ نیوتن متر گشتاور
• داشتن دوربین ۳۶۰ درجه برای کنترل بیشتر جاده و افزایش امنیت سفر
• داشتن سیستم تعلیق چرخشی و در نتیجه هندلینگ آسان‌تر خودرو و ایمنی بیشتر
• استاندارد آلایندگی یورو ۵
• ترمز‌های EBS که علاوه بر ABS شامل سیستم ضد لغزش TCS نیز می‌شود.
• داشتن ترمز دیسکی برای همه چرخ‌ها
• گیربکس اتوماتیک بدون کلاچ با ۱۲ دنده با برند ZF آلمان، مجهز به سوئیچ بین تعویض دنده اتوماتیک
• مدل VIP با ۲۶ الی ۲۸ نفر ظرفیت
• داشتن جعبه کمک‌های اولیه و کپسول آتش‌نشانی

مان Lions City 12

اتوبوس مان مدل Lion’s City 12 G یکی دیگر از محصولات برند مان است که در جاده‌های ایران دیده می‌شود.  این اتوبوس با سوخت گاز طبیعی کار می‌کند. موتور این اتوبوس از نوع موتور 6 سیلندر درون خطی است و قدرت آن به 206 کیلووات (280 اسب بخار) می‌رسد و حداکثر قدرت آن 235 کیلووات (320 اسب بخار) است. گشتاور این اتوبوس 1200 نیوتن متر است و دارای گیربکس 4 سرعته اتوماتیک و 6 سرعته اتوماتیک است. همچنین، این اتوبوس دارای 2 درب و ظرفیت سرنشینان آن 35 نفر است.

مان R07 440

اتوبوس مان Lion’s Coach R07 440 یکی دیگر از بهترین اتوبوس‌های موجود در سیستم حمل و نقل ایران است. این اتوبوس علاوه بر ویژگی‌های فنی مشابه سایر اتوبوس‌های شرکت مان، دارای امکاناتی نظیر کولر با قابلیت تنظیم دمای اتومات و دستی، بخاری با قابلیت برنامه‌ریزی، مکان استراحت مجزا خواب راننده، قهوه‌جوش، یخچال داخل داشبورد، آینه‌ها برقی مجهز به گرم‌کن، سانروف برقی، سیستم صوتی تصویری، نمایشگر ۱۹ اینچی و قابلیت نصب مانیتور پشت صندلی‌ها است. شاید جالب باشد بدانید که این اتوبوس اولین اتوبوسی است تست واژگونی R66 را از شرکت SGS سوسیس گذارنده است.

سخن آخر

سفر با اتوبوس یکی از راحت‌ترین و مقرون به صرفه‌ترین روش‌های سفر است. اکثر اتوبوس‌های امروزی دارای امکاناتی مانند کولر، سیستم صوتی و تصویری، صندلی‌های راحت و فضای بزرگ برای پاها هستند. همچنین، می‌توان با این روش به راحتی به مقصد خود برسید و نیازی به نگرانی درباره پارکینگ خودرو و سوخت آن ندارید .با اتوبوس سفر کردن کمک می‌کند تا به حفظ محیط زیست کمک کنید، زیرا این روش سفر کمترین میزان آلایندگی را نسبت به سایر روش‌های حمل و نقل دارد.

سوالات متداول